با متداول مانند «تَاللَّهِ تَفْتَؤُا تَذْكُرُ يُوسُفَ» و «لا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ» رجوع شود به (كشاف ج 1 ص 89).

و در ابداع آرد كه ايتلاف اللفظ مع اللفظ آنست كه در كلام مقامى باشد محتمل چندين لفظ و متكلم به جهت ملايمت با لفظى ديگر كه در كلام است يكى از آن الفاظ متعدده را رجحان دهد (رجوع شود به ابدع ص 185- 89)

ايثار

- (اصطلاح عرفانى) «وَ يُؤْثِرُونَ عَلى‌ أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ كانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ» ايثار يعنى برگزيدن و اختيار كردن و اكرام كردن و تفصيل دادن و در اصطلاح اختيار كردن غير است بر خود از روى قصد و نيت.

ابو حفص گويد: «الايثار ان تقدم حظوظ الاخوان على حظك فى امر آخرتك و دنياك» (طبقات ص 122).

ايثار بر سه وجه است.

اول آنكه خلق را برگزيند بر نفس خود در موردى كه موجب دينى بر او نشود و سبب تحمل مشقت و اتلاف وقت و غيره نشود.

دوم ايثار رضاى خدا بر رضاى غير خدا اگر چه در آن دشواريها باشد و مشقت زيادى را در برداشته باشد و تحمل دشواريهائى را لازم داشته باشد.

سوم ايثار خدا زيرا فرو رفتن در ايثار خود دعوى مالك بودن خود است يعنى ايثار را از خداوند داند و خود را هيچ پندارد.

هجويرى گويد: ايثار بر لقمه، كار سگان است، مردان جان و زندگانى ايثار كنند.

نورى گويد: بار خدايا اهل دوزخ را عذاب كنى و جمله آفريدگان تواند و اگر ناچار دوزخ را از مردم پر كنى قادرى كه بمن دوزخ و طبقات آن پر كنى و ايشان را بهشت فرستى (كشف المحجوب ص 237- 236).

و خداى متعال بهترين بذل را بذل محبوب قرار داده و فرمايد «لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ» و چون روح كسى مبذول باشد مال و منال و خرقه و لقمه را چه خطر باشد؟ بالاترين ايثار آنست كه ايثار كند و لو بدان حاجت داشته باشد.

و آن بر دو گونه است يكى ايثار در صحبت و ديگرى ايثار در محبت، ايثار در محبت ايثار حضرت امير است در شب هجرت كه ايثار نفس بود (مصباح الانس ص 41) و ايثار، ايثار آن بود كه كسى ديگر را بر خويشتن ايثار كند نه براى آنكه فضل ايثار برد بلكه براى آنكه فضل ايثار از آن ايثار شده باشد و خود را از همه خلق كمتر بداند «و ايثار الايثار ان يؤثر على نفسه غيره بالايثار ليكون فضل الايثار لغيره» (شرح تعرف ج 3 ص 99)

ايجاب‌

- (اصطلاح منطقى و فقهى) مقابل سلب و مقابل قبول و طرف آنست در عقود و معاملات (از دستور ج 1 ص 223). قضيه موجبه در برابر سالبه است رجوع به قضيه موجبه شود. در فقه از اركان اساسى عقوق، ايجاب و قبول است در كليات حقوقى آمده است:

ايجاب مصدر اوجب است و وجوب‌