ز

زبدة الشي‌ء

فارسى/ چكيده‌

فرانسه/Quintessence

انگليسى/Quintessence

چكيده يعنى برگزيده و خلاصه هر چيزى. اصل اين لغت در زبان لاتين (Quintaessentia( است به معنى عنصر پنجم. زيرا عناصر نزد فيلسوفان يونان (امپدوكلس، ارسطو و ديگران) چهارتاست كه عبارت است از خاك، آب، هوا و آتش. اما آسمان از عنصر پنجمى ساخته شده است كه برتر از عناصر اربعه است و مقدم بر آنهاست. اين عنصر آسمانى عنصر پنجم ناميده مى‌شود. اما لفظQuintessence در زمان ما به معنى گزيده شى‌ء يا اصيل‌ترين جزء آن به كار مى‌رود.

بنا بر اين گزيده، خلاصه حقيقت هر چيز است و به تمام خوبى و بدى‌هائى كه در ذات شى‌ء قرار دارد اطلاق مى‌گردد. مى‌گويند زبده كتاب، يعنى خلاصه آن، يا زبده اخلاق يعنى گزيده آن.

زجر

فارسى/ پيشگيرى‌

فرانسه/Repression

انگليسى/Repression

لاتين/Repressio

زجر به معنى منع و نهى است. و نيز به معنى كفر، ردع، قمع يا پشيمان كردن كسى از چيزى است كه اراده كرده است مثلا مى‌گويند: فلانى را از فلان كار زجر كرد، يعنى منع كرد. در اين باره گفته‌اند: شاگردان را از روى‌گرداندن منع كرد و اشرار را از مخالفت با قانون و نفس را از گناهان مانع شد.

در روان‌كاوى زجر مترادف كبت (جلوگيرى) است. جز اينكه زجر ارادى و آگاهانه و كبت غير ارادى و ناآگاهانه است. زاجر در اصطلاح قدما به معنى كسى است كه مردم را در مورد خداوند پند دهد و سخنش مانند نور در دل مردم بتابد و آنان را به سوى حق فراخواند. (تعريفات جرجانى).

زمان‌

فارسى/ زمان‌

فرانسه/Temps

انگليسى/Time

لاتين/Tempus ,Temporis

1- زمان به معنى وقت كم و وقت زياد است. زمان عبارت است از مدت واقع بين دو حادثه كه يكى از آنها پيشين و دومى در پى اولى باشد. استعمالات آن عبارت است از: زمان درو كردن، زمان جوانى، زمان جاهليت و ...

جمع زمان ازمنه است مى‌گويند: سال داراى چهار زمان (فصل) است. يعنى داراى فصول و اقسام است. و نيز گفته‌اند ازمنه قديم و ازمنه جديد.