يكى- آنست- كه: مقدم متّصل نشايد- كه تالى بود، و تالى كه‌ [1] مقدم بود و معنى بجاى بود. چنان كه گوئى: اگر [2] آفتاب بر آيد روز بود [3]، نشايد- كه حكم هم اين‌ [4] حكم بود، و مقدم تالى شود، و تالى مقدم. و اما اندر منفصل: هر كدام‌ [5]- كه خواهى مقدم كنى، و معنى بجاى بود چنان كه اگر خواهى‌ [6] گوئى- شمار: يا جفت بود، يا طاق. و اگر خواهى گوئى شمار: يا طاق بود [7]، يا جفت.

و فرق ديگر آنست- كه تالى متّصل، موافق بود با مقدم و دم دار وى باشد [8]. چنان كه روز بودن با آفتاب برآمدن. و امّا تالى منفصل، مخالف بود و ناسازگار با مقدم، چنان كه جفت بودن با [9] طاق بودن. و ازين قبل‌ [10] راست كه:

[1] - بى: كه- ل- د.

[2] - اگر گوئى هرگاه- كب،- بود جاى بود چنانكه گوئى اگر- آ،- اول آنكه نشايد كه مقدّم تالى شود و تالى مقدّم گردد و معنى قضيه نگردد مثلا در گفتن تو اگر- ن.

[3] - بود و- آ- ه،- باشد و- ن.

[4] - حكم هم آن- ه،- حكم همين- آ،- كه گوئى اگر آفتاب بر آيد. حكم همان- ن.

[5] - هر كدامى- ل،- حكم باشد و اما در منفصل الخ- ن.

[6] - بى: اگر خواهى- كب،- هر كدام كه خواهى كوئى كه- ن.

[7] - است- د،- بى: «و اگر خواهى» تا «يا جفت»- آ.

[8] - دم دارى الخ- ق- ط- ل- ه،- دوم دار الخ- م- ك- كب- خ ه،- دوم و از وى بود- د،- موافق و لازم مقدم باشد- ن.

[9] - يا- كب- د.

[10] - قبيل- د،- ناسازگار باشد با مقدم مثلا روز بودن با آفتاب بر آمدن موافق باشد و جفت بودن با طاق بودن موافق نباشد و سبب فرق دوم- ن.