روز را بشناسد، الّا بآفتاب. زيرا كه بحقيقت روز آن زمان بود- كه آفتاب اندر وى بر آمده بود. پس چون‌ [1] آفتاب مشكل بود، روز مشكل بود، بلكه مشكل‌تر بود [2].

اين چهار شرط سخت مهمّ‌ [3] است اندر حدّ- و رسم كردن، تا غلط نيوفتد [4].

پديد كردن معنى نام و كنش و حرف‌

[5] هر لفظى‌ [6] مفرد: يا نام بود، يا كنش، يا حرف؛ و بتازى نام را اسم خوانند. و مر [7] كنش را نحويان فعل خوانند. و منطقيان كلمه خوانند [8].

و اسم- و كلمه هر دو [9] را معنى تمام بود، چنان كه- اگر كسى پرسد كه كرا ديدى؟ گوئى: زيد را، جواب تمام بود. و اگر كسى پرسد [10] كه- زيد چه كرد؟ گوئى: برفت، جواب تمام بود.

و [11] امّا حرف را معنى تمام نبود، چنان كه اگر گويد: زيد كجاست؟

[1] - پس هنوز آفتاب مشكل‌ست و چون- د.

[2] - بى: بود- كب.

[3] - بهتر- ط- ه- آ.

[4] - نيفتد- م- ك- كب- ط- ه- د- آ.

[5] - پديد معنى و نام كنش و حروف- آ،- پيدا كردن معنى اسم و فعل و حرف- ن.

[6] - لفظ- كب.

[7] - بى: مر- خ ل- كب- ه،- گويند- ط.

[8] - بى: خوانند- خ ه،- بى: «و مر كنش» تا «كلمه خوانند»- ه- آ،- بجاى همين جمله: «و كنش را كلمه و خرف را اداة خوانند»- ط.

[9] - بى: هر دو- كب.

[10] - بى: و- آ- جواب بود و اگر پرسد- م- ك.

[11] - بى: و- د.