چنان كه گوئى: مردم حيوانست، و هر حيوانى‌ [1] جسم است.

هر چند كه جسم علّت حيوانى‌ [2] است، و حيوانى‌ [3] علّت جسمى نيست.

و ليكن حيوانى علّت آنست كه: مردم جسم است، كه نخست‌ [4] جسمى مر حيوانى راست، و بسبب حيوانى مر [5] مردم راست. كه اگر حيوانى‌ [6] موجود بودى- بى‌جسميّت مردمى هم چنان بودى‌ [7].

پيدا كردن قسمتهاء مطالب علمى‌

[8] مطلبهاء علمى همه چهار گونه است.

[1] - حيوان- ل- كب.

[2] - حيوان- د.

[3] - حيوان- آ.

[4] - نخستين- كب.

[5] - بى: مر- كب،- نسبت حيوانى مر- د،- بسبب حيوان مر- آ،- بسبب حيوانى هر- ه.

[6] - حيوان- ل.

[7] - همچنين- ط- كب- د. و پندارند كه شرط آن است- كه حدّ اوسط علت حد اكبر باشد، چون آتش در مثال مذكور بلكه شرط آنست كه حدّ اوسط علت وجود حد اكبر باشد در حدّ اصغر چنانكه گوئى: مردم چرا حيوانست، و هر حيوان جسم است كه درين صورت حيوان علت جسم نيست، بلكه جسم علت حيوان است، ليكن علت آنست كه مردم جسم باشد، زيرا كه اول جسمست كه محمول بر حيوان است، و بسبب حيوان بر انسان محمول، تا اگر حيوان موجود بودى بى‌جسميت انسان همچنان ميبود- ن.

[8] - باز نمودن حال مطلب علمى- د- ط،- باز نمودن حال مطلبها.- كب.