موضوع آن، چيز بود كه اندر آن علم نظر اندر [1] حال وى كنند.

چنان كه تن مردم مر پزشكى را، و چنان كه اندازه مر هندسه را، و [2] چنان كه شمار- مر علم حساب را [3]، و چنان كه آواز [4]- مر علم موسيقى را [5]. و بر خداوند هر علمى ازين چنين‌ [6] علمها لازم نبود- كه درست كند- [7] كه موضوع وى هست‌ [8]. اگر هستى موضوع وى پيدا بود فبها و نعم‌ [9] و اگر نبود، اندر علمى‌ [10] ديگر خود درست كند؛ و ليكن چاره نبودش- از آن كه موضوع علم خويش- بحدّ بشناسد [11].

و اما آثار ذاتى، آن خاصيتها بود كه اندر موضوع آن علم افتد، كه‌ [12] بيرون وى نيوفتد [13]. چنان كه: مثلث- و مربع مر بعضى اندازه‌ها

[1] - در- ن.

[2] - مر علم- هندسه- و- م- ك.

[3] - بى: و چنانكه شمار مر علم حساب را- ل.

[4] - آوازه- ه،- اوان- م- ك.

[5] - بى: را- م- ك.

[6] - علمى اين چنين- آ،- تن مردم طب را و اندازه مر هندسه را، و شماره علم حساب را و آواز علم موسيقى را [و] بر خداوند هر علمى از چنين- ن.

[7] - كنند- د.

[8] - نيست- ن.

[9] - نعمه- ق- آ،- نقمه- ن.

[10] - در علمى- ن،- اندر علم- ه.

[11] - را بحد شناسد- ن.

[12] - بى: آن علم- كب،- آن علم اوفتد الخ- ل،- آن علم باشد و در- ن.

[13] - نيوفتد- ل- د،- بيرون آن نباشد- ن.