نام کتاب : برهان شفا نویسنده : ابن سينا جلد : 1 صفحه : 327
آمديم.
(503) و لتكن ا محمولة على ج بتوسط ب- سواء كان ا لا محمول عليه
أو عليه محمول؛ و ج لا موضوع له أو له موضوع. فهل يمكن أن يكون بين ا و بين ب
أوساط موضوعات ل ا و محمولات على ب بلا نهاية، و بين ج، ب كذلك؟ و هذا البحث يفارق
الأولين بأن المحدود كان فى ذينك طرفا واحدا، و المحدود هاهنا طرفان. و إنما يطلب:
هل الوسائط بينهما بغير نهاية، فيكون هذا البرهان متوقف الصحة على
براهين بلا نهاية؟
(503) فرض كنيم «الف» توسط «ب» بر «ج» حمل شود- در اينجا كارى
نداريم كه آيا «الف» محمول دارد يا نه، و «ج» موضوع دارد يا نه. آيا امكان دارد
بين «الف» و بين «ب» اوساط بىنهايتى وجود داشته باشند كه موضوع «الف» و محمول «ب»
باشند، و همينطور بين «ج» و «ب» چنين باشد؟ و اين بحث با دو بحث اول در اين نكته
فرق دارد كه در آن دو بحث طرف محدود يك طرف واحد بود و در اين بحث طرف محدود، دو
طرف است. و سؤال اين است كه: آيا بين اين دو طرف محدود ممكن است وسائط نامحدود
باشد و اين برهان بر براهين نامحدود متوقف باشد؟
(504) و ليس هذا و ج موجب لها ا فقط، بل و إن كانت مقدمة ا ج
سالبة و المتوسط ب فصارت ب ج موجبة، ا ج سالبة. فهل دائما بين ا ج واسطة؟
(504) اين مطلب فقط منحصر به حالتى نيست كه در آن «الف» بر «ج»
ايجاب مىشود، بلكه به اين حالت هم مربوط مىشود كه «ا» «ج» سالبه باشد و «ب» حد
وسط باشد و به اين صورت قياس تشكيل شود كه «ب» «ج» موجبه باشد، و «ا» «ج» سالبه
باشد. آيا در اين صورت دائما بين «ا» و «ج» دائما مىتواند واسطهاى وجود داشته
باشد؟
(505) و كذلك هل بين كل كبرى سالبة تحدث واسطة، أو تقف قبل؟
(505) و همينطور آيا بين هر كبراى سالبه واسطهاى لازم مىآيد، يا
قبل از وصول به بىنهايت متوقف مىشود؟ 430
نام کتاب : برهان شفا نویسنده : ابن سينا جلد : 1 صفحه : 327