نام کتاب : طبيعيات دانشنامه علائى نویسنده : ابن سينا جلد : 1 صفحه : 113
كه ببايد [1] كردن بايستد، يا چون سخت شاد شود- آنگاه نيز [2] كار نكند، و باشد كه نخست آن آلت بكار
آيد- تا فعل خويش سپس تواند [3] كردن، مثلا كسى كه بجاى او را كارى بود،- شايد بودن كه نخست بايد كه
ستورى او را بآنجا رساند، تا آنگاه فعل خويش كند، و ليكن چون چيزى بوقت معطّل شدن
آلت- و نقصان آلت، فعل نيك بكند [4]، نشان آن بود كه ورا [5] آن آلت بكار نيست [6]؛ پس اگر نقصان آلت و را از فعل باز دارد- باشد كه از قبل آن عذر بود
كه گفته آمد [7].
برهان بر آن كه پذيراء معقولات جسم نيست
اين كه گفته آمد نشانى بود بر آن كه فعل نفس اندر ادراك معقولات
فعلى [8] خاصّ است، و آلتش بكار نيست، و او خود
بخودى خويش ايستاده است، و اينجا راههاست بر آن كه پذيراى معقولات جوهرى بود- كه
بخود ايستاده بود؛ و نشايد كه صورت معقولات اندر جسمى بود- يا اندر قوّتى