نام کتاب : شرح رسالة الطير( ابن سهلان ساوى) نویسنده : عمر بن سهلان ساوى جلد : 1 صفحه : 50
از جود، دستيست كه هر كه او را خدمت كند، سعادت تمام بيابد، و هر كه
ازو دور شود، خاكسار شود، در دنيا و آخرت. و بسيار دوستان بودند كه قصّه من
نشنيدند و مرا گفتند: مگر عقلت بشوليده شده است؟ يا نوعى امراض سوء اوى ترا رنجور
كرده است؟ و تو نپريدهاى، كه عقل تو پريده است. و ترا صيد نكردهاند، كه عقل ترا
صيد كردهاند. آدمى چگونه پرد؟ و مرغ چگونه سخن گويد؟ مگر مرار بر مزاج تو مستولى
شده است و به دماغ تو پيوسته است؟ ترا مطبوخ افتيمون بايد خورد و به گرمابه شدن و
آب فاتر خوش بكار داشتن و عادت بايد كرد.
نيلوفر بوئيدن و غذاى موافق خوردن و از بيدارى و بيخوابى دورى جستن
كه ما ترا در ايّام گذشته، خردمند ديديم. و خداى داند كه از جهت تو سخت رنجوريم.
اين و امثال اين بسيار گويند. و اين اثر كم كند و بدترين شخص آن بود كه ضايع شود و
استعانت به خداى تعالى است و توكّل برو.»
شرح
بدان كه مزاجى حادث شود و بر وفق آن مزاج از بارى تعالى بواسطه نفس
ملايم، آن مزاج حادث شود، در طرف نقصان، اعتدال مزاج نباتى و نفس نباتى بود و
متوسّط، اعتدال مزاج حيوانى و كاملتر [1] اعتدال مزاج انسان، و از حق تعالى، نفس بدان پيوندد، و از نفس حادث
شود او را پيش از بدن، وجود نباشد، بلكه به با حدوث
[2] بدنى حادث شود، حدوث مع المادّة