وهم‌ [1] نيايد. پس به طريق محسوسات، فريفته نشود و اعتقاد نكند، كه هر چه محسوس نبود، مثبت نبود [2] و نه نيز اعتقادها جمله براندازد، و تصوّر [3] نكند كه حقّى كه واجب القبول است در ميان عقايد نيست‌ [4]، و هر كه در اثبات اعتقادى سخن گفته است، همه سنگ در تاريكى انداخته‌اند، كه يكى عالم را خالق و مبدعى نيست، بلكه ميان اين هر دو، متوسط اعتقادى طلب كند، و از محسوسات است و نيّت كند كه به شناختن‌ [5] بعضى از مجهولات كه معلوم نبود و مبدعى و صانعى، عالم را اثبات كند منزّه از علايق حسّ و مقدّس از كثرت جهات مختلفه، و چيزها كه اثبات آن، او را با اوصاف او يار و مؤدّى بود كه به كثرت و رفع كمال و اين طريق را، تشبيه كرد به طريق‌ [6] خفّاش و چنانكه اين اعتقاد حقّ است. و بهترين عقايد است، خفّاش را هم، بهترين طيور خواند، چه او حدّ اوسط [7] دارد، و در اسباب معاش و ظهور خويش. و خفّاش صورت طيور ندارد، امّا ازو، فايده طيور [8] حاصل مى‌آيد، آدمى نيز بايد كه اگر چه صورت‌ [9] فرشتگان، ندارد، به اخلاق فرشتگان متخلّق شود.

متن‌

«قال الشّيخ: ويلكم اخوان الحقيقة أعنى‌ [10] النّاس من يجترى على غده و افشلهم من قصد [11] عن امده. ويلكم اخوان الحقيقة لا عجب ان اجتنب ملك سوءا أو [12] ارتكب بهيمة قبيحا بل العجب عن البشر اذ استولى عن الشهوات. و قد ضيّع على‌

[1] - حسّ و وهم.

[2] - مثبت و نه.

[3] - كند.

[4] - هست.

[5] - استعانة كند بشناختن.

[6] - بطريق آن.

[7] - توسط.

[8] - آن.

[9] - سيرت.

[10] - اغنى‌

[11] - قصر.

[12] - سوأ و ارتكب.