نام کتاب : الهيات دانشنامه علائى نویسنده : ابن سينا جلد : 1 صفحه : 50
نه تقابل ضدّى، و هرگز آن عدد كه طاق بود جفت نشود و آن عدد كه جفت
بود طاق نشود [1] و موضوع ايشان مختلف است نه يكى. و ببايد دانستن كه ضدّ هر چيزى
يكى است، زيرا كه [1] ميانهاى بود
[2] ميان وى و ميان ضدّش، و ضدّ وى
[3] چيزى بود برابر وى، و از آن جهت كه وى برابر است چيزى ديگر نبود
بلكه اگر چيزى ديگر برابر وى [4] بود از روى ديگران بر وى ديگر ضدّ بود. و سخن ما اندر آنست كه روى
يكيست كه بيك روى مر [5]
يك چيز را جز يك چيز ضدّ نبود، و اگر ميانه بود ضدّ آن بود كه بغايت دورى بود. پس
چيزى از اين ميانهها خود ضدّ نبود كه راه بوند بسوى
[6] آن ضدّ، و ضدّ آن بود كه بغايت جدايى و
[7] دورى بود بر آن راه، و هر چه بيك راه بغايت دورى بود يكى بود. پس
ضدّ يك چيز يكى بود.
(14) پيدا كردن حال متقدّمي و متأخّرى[8] كه پيشى و سپسى[9] بود [2]
پيشى و سپسى [10] يا بمرتبت بود يا بطبع بود يا بشرف بود يا بزمان [11] يا بذات و علّيّت.