ديباچه‌

در كتاب نجات كه اينك مى‌بينيم گزيده مانندى از شفاى ابن سينا فيلسوف بزرگ ايران گنجانده شده كه آن هم خود گزيده‌ايست از يك دوره فلسفه نظرى: منطق، طبيعى، رياضى، الهى، كه از ارسطوطاليس و دانشمندان ديگر يونان بما رسيده است.

شايسته است كه درباره اينها اندكى گفتگو شود.

ارسطوطاليس فيلسوف يونانى در سال 384 پيش از مسيح از مادر بزاد هنگامى كه ديوترفس‌Dioterphes( 483 -383 ) فرمانروا (آرخون) بوده است، در سال نخستين المپياد نود و نهم و به نوشته شهرستانى در الملل و النحل (ص 196 چاپ سنگى) در نخستين سال پادشاهى اردشير دوم پسر داراى دوم (404- 360).

او در سال 322 در شصت و دو يا سه سالگى هنگامى كه فيلوكلس‌Philocles( 123 -223 ) آرخون بوده در سومين سال المپياد صد و چهاردهم در گذشته است (دستگاه ارسطو از هاملين‌Hamelin ص 3- زندگى ارسطو از كروست‌Chroust ص 73- تاريخ الفلاسفة به عربى ترجمه از فرانسه ص 101).

آموزشگاهى كه ارسطو در 334 در بازگشت به آتن باز كرده بود ورزشگاه يا گردشگاهى بود بنام «لوكئيون»Lukeion كه مانند باغ اپيكورس و رواق يا سايبان زنون در برابر آكادموس افلاطون بنياد گذارده شده و او در هنگام تدريس راه مى‌رفته است تا هنگام روغن مالى در رسد (ديوگنس لائرسيوس‌2 V ( از اين روى بدان نام پريپاتوس‌Pripatos داده‌اند. اين آموزشگاه پس از ارسطو از 322 تا 133، پيش از مسيح باز بوده است. (ژ. مورو 259- آلبرريوو 317) ديوگنس لائرسيوس در آغاز سرگذشت ارسطو (5: 2) هم اين نكته را آورده و از «پريپاتتيكوس» يا مشاء (رهرو) ياد كرده است.

ابن مقفع در منطق (ص 33) از ياران افلاطون و ارسطو نام برده و ابن بهريز