راهى برود، به مقصد مى‌رسد. او معتقد است كه راه خدا، اسلام است و بس و تنها مسلمانان مستحقّ نجاتند.

ديدگاه شيخ الرئيس اين است كه در مسئله نجات و رستگارى مى‌خواهد جاهلان قاصر را معذور بشمارد. جاهل قاصر، نه اهل حقّ است و نه در صراط مستقيم گام نهاده است؛ بلكه تنها به دليل جهل بسيط و به‌سبب قصور در راه معرفت، بايد او را معذور شمرد. خداوند متعال فرموده است:

وَ ما كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّى نَبْعَثَ رَسُولًا؛ [1]

ما تا پيامبرى مبعوث نكنيم، بندگان را عذاب نمى‌كنيم.

آنان كه با هيچ بعثتى از بعثت‌هاى آسمانى آشنايى ندارند و دعوت هيچ پيامبرى- بى‌واسطه و باواسطه- به گوششان نخورده است، از عدل خدا دور است كه مورد مؤاخذه و كيفر قرار گيرند.

نجات پلوراليسمى، يك نوع طرز تفكر مرجئى، بلكه بدتر است. اين مرام و مسلك، نمى‌خواهد جاهلان قاصر را معذور بشمارد و از باب جهل بسيط، آنها را از عذاب و كيفر معاف بدارد و نمى‌خواهد با توسّل به وسعت رحمت الهى، راهى براى نجات آنها از عذاب دايم بگشايد؛ بلكه مى‌خواهد بگويد: راهى كه آنها رفته‌اند راه حقّ است و دين آنها دين خداست و آنها سزاوار پاداشند و بر خداست كه نه به دليل وسعت رحمت خويش، بلكه به دليل عدالت خويش، مزد تمام رهروان را بدهد؛ چرا كه طبق اين نظر گمراهى وجود ندارد؛ بلكه هركسى در هر راهى قدم نهد و در هر وادى‌اى وارد شود، در صراط مستقيم است و بايد پاداش خود را دريافت كند.

پلوراليسم، بيشتر مردم را- اگر نگويند همه- اهل نجات مى‌داند. از نظر او باطلى وجود ندارد، تا اهلش سزاوار عذاب و كيفر باشند. همه راه‌ها راه حقّ است و همه‌

[1] . اسراء (17) آيه 15.