در حجّ خدا به ما مى‌آموزد چگونه از اين گرايش شيطانى بپرهيزيم.

3- شهوت جدال: خداوند درباره آن مى‌فرمايد:

وَكَانَ الْإِنسَانُ أَكْثَرَ شَيْ‌ءٍ جَدَلًا [1]

«ولى آدمى بيش از هر چيز به جدل برمى‌خيزد.»

خداوند به ما دستور داده در حجّ از گفتن سخن بيهوده بپرهيزيم:

فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثَانِ وَاجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ [2]

«پس از بتهاى پليد و سخن باطل و دروغ اجتناب ورزيد.»

پذيرش حق و تسليم در برابر آن براى آدمى دشوار است و از همين رو مى‌بينيم كه انسان در حق بيش از هر چيز ديگر به مجادله مى‌پردازد.

4- شهوت تملّك: كه بارزترين مصاديق آن شكار است.

و بدين ترتيب خداوند حجّ را وسيله‌اى قرار داده براى كنترل شهوات و افزايش تقوا چه، آدمى را به ترك محرمات احرام فرمان مى‌دهد.

مناسك حجّ:

1- حجّ در عرفه خلاصه مى‌شود، و وقوف در عرفات، شامگاه نهم ذيحجّه نخستين و مهم‌ترين آيين حجّ پس از احرام است.

2- سپس حاجيان از عرفات به سوى مشعر كوچ مى‌كنند، و اين (افاضه) كوچ كردن، دومين آيين حجّ است.

3- حاجيان سپس در مشعر گرد مى‌آيند تا خدا را ياد كنند و او را در مهم‌ترين نعمت يعنى هدايت سپاس بگزارند.