قصاص، امنيت و عدالت‌

درآمد:

ارزش قصاص با ارزش هاى عدالت وامنيت پيوند خورده است. زيرا براى برقرار ساختن امنيت بايد متجاوزان را از تجاوز بازداشت. البته بايد حقوق جانيان را نيز محترم شمرد وايشان را به اندازه جنايتشان، نه بيشتر، قصاص كرد.

در واقع قصاص زندگى اجتماعى را تضمين مى كند، چرا كه در ارتكاب يك جنايت تنها اين قربانى مستقيم جرم نيست كه زيان مى بيند، بلكه احساس امنيت اجتماعى نيز به شدّت آسيب مى بيند.

خداوند متعال مى فرمايد:

وَ لَكُمْ فِى الْقِصَاصِ حَيَاةٌ يَا أُولِى الْأَلْبَابِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ «بقره، 179».

«وبراى شما در قصاص، حيات وزندگى است، اى صاحبان خرد شايد شما تقوا پيشه كنيد».

از سويى قصاص تنها به ارتكاب قتل محدود نمى شود، بلكه شامل جنايت بر اعضاى بدن نيز مى شود. در واقع امر قصاص چنان گسترش مى يابد كه تمام حقوق وحرمتها را دربر مى گيرد، به گونه اى كه هر كس حيثيّت وحرمت كسى را مورد تجاوز قرار دهد مى توان وى را قصاص كرد: الشَّهْرُ الْحَرَامُ بِالشَّهْرِ الْحَرَامِ وَ الْحُرُمَاتُ قِصَاصٌ «بقره، 194».

«ماه حرام، در برابر ماه حرام «اگر دشمنان، احترام آن را شكستند، ودر آن با شما جنگيدند، شما نيز حق داريد مقابله به مثل كنيد» وتمام حرمت «شكنى» ها «قابل» قصاص است».

1- قصاص نفس‌

خداوند سبحان مى فرمايد:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصَاصُ فِى الْقَتْلَى الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَ الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَ الْأُنْثَى بِالْأُنْثَى فَمَنْ عُفِىَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ شَىْ‌ءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَدَاءٌ إِلَيْهِ بِإِحْسَانٍ ذلِكَ تَخْفِيفٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَ رَحْمَةٌ فَمَنِ اعْتَدَى بَعْدَ ذلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌ «بقره، 178»

«اى افرادى كه ايمان آورده ايد حكم قصاص در مورد كشتگان، بر شما نوشته شده است: آزاد در برابر آزاد، وبرده در برابر برده، وزن در برابر زن، پس اگر كسى از سوى برادر «دينى» خود، چيزى به او بخشيده شود «وحكم قصاص او، تبديل به خون بها گردد» بايد از راه پسنديده پيروى كند. «وصاحب خون، حال پرداخت كننده ديه را در نظر بگيرد» واو «قاتل» نيز، به نيكى‌