خويش شد، و در اين هنگام است كه عظمت پيامبران تجلى پيدا مى‌كند، و موسى (ع) نه تنها نعلين خويش را از پاى برگرفت، بلكه همه پيوستگيهاى زمينى و خاك را از جان خود زدود و، بى آن كه توجهى به همسر خويش داشته باشد، و در انديشه گله گوسفندى افتد كه حاصل ده سال كارگرى او بوده است.

شرح آيات

ويژگيهاى اخلاقى مهاجر

[25] مهاجر از آن روى كه در شهر هجرت غريب و بيگانه است، مى‌بايستى در ادب به درجه بالا رسيده باشد، بدان جهت كه شهر را نمى‌شناسد، و از خصوصيات اجتماعى آن آگاهى ندارد، و بسا كه در آن كسى يافت شود/ 299 كه او را نامطبوع و تحمّل ناپذير تصور كند، و در صدد فشار آوردن بر او برآيد، و به همين سبب بر مهاجر واجب است كه نيروهاى معنوى و مادى خويش را آشكار سازد تا اهل شهر از آن با خبر شوند، و نخستين عملى كه موسى (ع) به آن برخاست، يارى كردن به خاندانى فقير بود، و زندگى پيامبران و رساليان را در طول تاريخ به همين گونه مشاهده مى‌كنيم، و پيامبر ما (ص) از مكه به مدينه هجرت كرد، و به سبب نشاط و ارزشهاى رسالى وى بركاتى به اين شهر داخل شد، و اولين كارى كه در آن صورت گرفت بناى مسجد قباء و از بين بردن چاله‌ها و آبگيرهاى پراكنده در پيرامون آن بنا بر بعض از تواريخ بود كه مايه توليد بيماريهايى مى‌شد، و سپس او (ص) اسباب زحمتى براى مردم آن شهر نبود، بلكه خود كار مى‌كرد و از عرق ريختن پيشانى خود اسباب معيشت را فراهم مى‌آورد و گاه امام على (ع) را به اين كار وا مى‌داشت، و رفتارى اين چنين مهاجر را در مجتمع محبوب مى‌سازد، و عملا براى موسى- عليه السلام- چنين پيشامد كرد، چه شعيب- عليه السلام- در آن هنگام كه دخترانش به او خبر دادند كه او نيرومند و امين است و با آب دادن چار پايان به آنان نيكى كرده است، يكى از آنان را براى خواندن او به خانه خودش روانه كرد.

«فَجاءَتْهُ إِحْداهُما تَمْشِي عَلَى اسْتِحْياءٍ قالَتْ إِنَّ أَبِي يَدْعُوكَ‌