و «زهقت نفسه».

19 [لا يستحسرون‌]: دست از كار كشيدن از روى عجز و ناتوانى.

20 [لا يفترون‌]: يعنى در عبادت ضعف و سستى آنها را نگيرد.

/ 283

هدفمندى زندگى‌

رهنمودهايى از آيات

قرآن، در اينجا از كيفرى كه در انتظار انسان مسئوليت ناشناس است كه زندگى را لهو و بازيچه مى‌پندارد، سخن مى‌گويد. و چون عذاب در رسد هيچ يك از كسانى كه مى‌خواهند از آن بگريزند موفق به فرار نمى‌شوند. بر اينها ندا مى‌آيد كه به نزد همان عواملى بازگرديد كه شما را به گناه فرا مى‌خواندند و بنگريد كه آيا شما را شفاعت توانند كرد. يا اموالى كه ذخيره كرده بوديد و فرزندانى كه به خاطر آنها عبادت خدا را فروگذاشتيد آيا اينك شما را يارى خواهند كرد.

امروز ثمره لااباليگريها و بى خياليهاى خود را خواهيد چشيد و در خواهيد يافت كه همان گونه كه قرآن مى‌گويد: نظام جهان نظامى است قائم بر حق نه بر لهو و لعب.

اى انسان! جهانى را كه در آن زيست مى‌كنى و تابع قوانين و سنتهاى آن هستى، خداى تعالى به علم و قدرت خود آفريده است پس با وجود ضعف و ناتوانى‌ات چگونه مى‌خواهى از دايره حق بگريزى و به دايره لهو و لعب روى آرى؟

آرى، اين امرى محال است.

/ 284 قرآن حكيم اين انديشه را بار ديگر تأكيد مى‌كند كه آسمان و زمين به حق‌