وَ يَتَوَلَّوْا وَ هُمْ فَرِحُونَ‌ آن گاه شادمان باز مى‌گردند.» آنان به خيال خود زيان نكرده‌اند.

بنگريد كه مؤمنان چگونه خود را از روى اخلاص به رنج و تعب مى‌اندازند و منافقان چگونه منتظر فرصتى هستند كه خود را از زير ضربه خارج نمايند.

به هنگام مصائب چه وظيفه‌اى داريم؟

[51] آيا زيانهايى را كه به مؤمنان در زمان جنگ وارد مى‌شود مى‌توان واقعا زيان خواند؟ يا بايد بگوييم آنها مقدرات الهى هستند و از روى حكمت بالغه بارى تعالى بر مؤمنان مقرر شده است؟

اينان كه در پيكارهاى اسلامى شربت شهادت مى‌نوشند از مواهب عظيمى برخوردار مى‌شوند. مرگ امرى حتمى است و ناگزير. اگر اينان در جهاد خونشان ريخته نمى‌شد اى بسا به گونه‌اى ديگر مى‌مردند. ولى اكنون كه به درجه شهادت رسيده‌اند خون پاكشان در عروق ديگران به جريان مى‌افتد و به اراده استوار و صلابت و استقامت تبديل مى‌شود.

هم چنان كه خسارتهاى مادى، زكات اموال مسلمانان است كوششهايى هم در ميدانهاى جنگ مبذول مى‌دارند به منزله زكات بدنهاى آنهاست.

از اين رو مى‌فرمايد

قُلْ لَنْ يُصِيبَنا إِلَّا ما كَتَبَ اللَّهُ لَنا بگو مصيبتى جز آنچه خدا براى ما مقرر كرده است به ما نخواهد رسيد.» در برابر تقدير خداوندى جاى حزن و اندوه نيست.

/ 194 ديگر آن كه صاحب نعمت خداست او كه اگر مصيبتى بر ما مقدر كند چنان است كه نعمتى را از ما سلب كرده است. پس نبايد در آنچه مقرر مى‌دارد زبان به شكايت و مناقشه بگشاييم.

هُوَ مَوْلانا وَ عَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ‌ او مولاى ماست و مؤمنان بر خدا توكل كنند.»