در اين آيات هم بيان صفات منافقان است و موضع آنان در جهاد. قرآن در
اينجا برخى از شگردهاى آنان را بر مىشمارد.
الف: منافقان قصد جهاد ندارند زيرا براى آن خود را آماده نكردهاند و
ساز و برگى نيندوختهاند، زيرا اگر آهنگ جهاد داشتند به تهيه وسايل آن
مىپرداختند. از اين رو خداوند آنان را زمينگير كرده و عزيمتشان سلب كرده و آنان
را با كسانى كه توان جهادشان نيست خانهنشين كرده است.
ب: اگر هم براى جهاد با لشكر اسلام بيرون آيند هدفشان جنگ نيست بلكه
مىخواهند بار دوش ديگران گردند.
ج: در ميدان كارزار فتنهانگيزى مىكنند و ميان مسلمانان را به هم
مىزنند و با پيش كشيدن شعارهاى عصر جاهلى و نشان دادن احساسات باطل زيانشان از
سودشان بيشتر مىشود.
د: منافقان در ميدان جنگ اگر حاضر شوند براى دشمن جاسوسى مىكنند. در
حالى كه خدا از اعمال آنان آگاه است.
/ 186 بعضى از منافقان به پيامبر مىگفتند ما را رخصت ده كه در شهر
بمانيم تا مباد كه نافرمانى تو كرده باشيم در حالى كه همين رخصت طلبيدن خود شروع
در نافرمانى بود. جهنم بر كافران احاطه دارد خواه همراه پيكارجويان بيرون آيند يا
در