اما در بعد اخلاقى، واجب است رفع جهل و جهالت و دادن زمام رهبرى
اجتماع به مؤمنان صالح.
براى اجرا به چه نيازمنديم؟
[200] ولى اين تعاليم به يك قلب سليم و يك خرد روشن و يك شخصيت كمال
يافته نياز دارند و اينها ميسر نشوند جز به رهايى انسان از وسوسهها و فساد شيطان
و علاج آن توكّل است بر خدا و پناه بردن به اوست از شيطان رجيم.
وَ إِمَّا يَنْزَغَنَّكَ مِنَ الشَّيْطانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ
بِاللَّهِ إِنَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ- اگر از جانب شيطان در تو
وسوسهاى پديد آمد به خدا پناه ببر. زيرا او شنوا و داناست.» خداى تعالى نجواى تو
را مىشنود و از آنچه در ضمير تو مىگذرد خبر دارد.
[201] كسانى كه خود را به التزام تعاليم الهى عادت مىدهند و اين
اعمال دينى به سبب كثرت در انجام آنها عادت آنها مىشود، چون در اثر فشار اميال و
هواهاى نفسانى بلغزند به زودى خدا را ياد خواهند كرد و بار ديگر موضع و برنامه خود
را اصلاح مىكنند.
إِنَّ الَّذِينَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّيْطانِ
تَذَكَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ- كسانى كه پرهيزگارى مىكنند
چون از شيطان وسوسهاى به آنها برسد خدا را ياد مىكنند و در دم بصيرت يابند.»/
527 چون به خدا بازگشتند پرده شهوات از مقابل ديدگانشان به كنار مىرود و حقيقت
گناه را مىبينند و از آن اجتناب مىكنند.
[202] در حالى كه كفار و ياران شيطان چنين نيستند، چون مرتكب خطايى
شوند هر چه بيشتر در گرداب گمراهى فرو مىروند و از روى خودخواهى خطاهاى خود را به
حساب نمىآورند.