وَ إِنْ يَرَوْا كُلَّ آيَةٍ لا يُؤْمِنُوا بِها-
چنان كه هر آيتى را كه بينند به آن ايمان نياورند.» «آيه» در اين عبارت مراد آيات
تكوينى است چون معجزهها و سير تاريخ و تحولاتى كه بيان كننده حقايق است. همچنين
قلب متكبر در جستجوى حقيقت نيست از اين رو نه به حقايق توجه دارد و نه به آن ايمان
دارد، مگر اين كه آن را به چشم خود بنگرد. به همين گونه در پى يافتن راههاى درست
نيست زيرا خود با ميل و اراده خود از آن منحرف شده است.
وَ إِنْ يَرَوْا سَبِيلَ الرُّشْدِ لا يَتَّخِذُوهُ سَبِيلًا وَ
إِنْ يَرَوْا سَبِيلَ الغَيِّ يَتَّخِذُوهُ سَبِيلًا- اگر طريق
هدايت بينند از آن نروند و اگر طريق گمراهى بينند از آن بروند.» زيرا اينان خود
منحرفاند و خواهان هر انحراف هستند.
ذلِكَ بِأَنَّهُمْ كَذَّبُوا بِآياتِنا وَ كانُوا عَنْها
غافِلِينَ- زيرا اينان آيات را دروغ انگاشتند و از آن غفلت ورزيدند.» تكذيب
آيات سبب شد كه از حقايق رويگردان شوند و از اهميت آيات تشريعى غافل مانند. بشر در
آغاز كه منحرف مىشود به سبب اشتباه اوست در درك حقيقت ولى بعدها كه به سوى كفر و
انكار مىگرايد عملش يك عمل اختيارى است.
انجام زمينه عملى
[147] عاقبت كسانى كه از نظر فكرى خودسرى و تكبر مىكنند اين است كه
به حقيقت راه نمىيابند نه از طريق رسالات الهى و نه از طريق تدبر در واقعيات
اعمال نيك آنان به سبب اعمال ناپسندشان كه در واقع استراتژى اصلى آنهاست از ميان
مىرود.
/ 446 وَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا وَ لِقاءِ
الْآخِرَةِ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ- اعمال آنان كه آيات ما و ديدار
قيامت را دروغ انگاشتند، ناچيز شد.»