مىشود و به آنان سودى نمىرساند، زيرا كه در يك مسير باطل پيش
مىروند. چه بسا يك عمل به خودى خود عملى نيك باشد/ 444 ولى چون در سلسله اعمال
ناپسند و فاسد قرار گيرد بسا كه بديهاى آنها نيكيهاى اين عمل را در خود بپوشانند.
هم چنان كه اگر همه اعمال فرد يا جامعه نيكو باشد و درست، لغزشهاى جزيى بخشوده
مىشود، زيرا نيكيها بديها را نابود مىسازند.
شرح آيات
در راه سراشيب
[146] اتوموبيلى كه راهى را به اشتباه مىرود همه اجزاء آن در همان
راه اشتباه پيش مىرود، هر چند كه اين اتوموبيل از حيث ساخت عيبى و نقصى نداشته
باشد. جامعهاى هم كه بيراهه مىرود همه افراد آن خواه و ناخواه در همين مسير سير
مىكنند.
اجتماع سالم، اجتماعى است كه افراد آن در ضمن سازندگى خود با جوامع
ديگر هم روابط حسنه داشته باشند ولى اگر اين جامعه در زمين سركشى كرد و آهنگ برده
ساختن ديگران نمود و خواست دسترنج ايشان را بربايد: در اين صورت راه انحراف در پيش
گرفته و اين انحراف تمام ابعاد آن را در بر خواهد گرفت، زيرا خداوند در درون هيچ
كس دو قلب قرار نداده است. به اين معنى كه يك فرد زمانى مؤمن است و به آيات خدا و
فرمانهاى رسولان او عمل مىكند كه در پى برده ساختن مردم ديگر نباشد و در زمين
خودسرى و خودكامگى نكند و هوس برترى جويى در سر نپرورد.
سَأَصْرِفُ عَنْ آياتِيَ الَّذِينَ يَتَكَبَّرُونَ فِي الْأَرْضِ
بِغَيْرِ الْحَقِ- آن كسانى را كه به ناحق در زمين سركشى مىكنند
زودا كه از آيات خويش رويگردان سازيم.»/ 445 معلوم مىشود كلمه «آيات» در اين آيه
آيات تشريعى است بر حسب سياق. زيرا در آيه پيشين سخن از رسالات خدا و كلام او بود.