دروغ و استكبار

[134] خداوند حجت خود بر آل فرعون با آن مصيبتهايى كه بر آنان فرستاد، تمام كرد. زيرا بلا پرده‌هاى ستبرى را كه فرد در مقابل ديدگان خود مى‌كشد، چون تعصب و كينه توزى، و عشق افراطى برمى‌درد. چون بلا بر سر آيد بار ديگر آن پرده‌ها باز مى‌گردند و باز مسئله انكار از سر گرفته مى‌شود.

وَ لَمَّا وَقَعَ عَلَيْهِمُ الرِّجْزُ قالُوا يا مُوسَى ادْعُ لَنا رَبَّكَ بِما عَهِدَ عِنْدَكَ‌- چون عذاب بر آنها فرود آمد، گفتند اى موسى، بدان عهدى كه خدا را با تو هست او را بخوان.» نظريه تنگ ميدان مادى آنها هميشه به ذهنشان چسبيده بود. زيرا هنوز هم مى‌پنداشتند كه غرض از بعثت موسى اين است كه از لحاظ مادى برايشان سودى در برداشته باشد و به جنبه معنوى آن در زندگى بشر توجه نداشتند. و به اين امر آگاهى نداشتند- يا نمى‌خواستند داشته باشند- كه ارسال رسل براى ارتقاء سطح معنويات ايشان است و نه تنها دفع بلاهايى كه خود به سبب سوء اعمالشان براى خود حاصل كرده‌اند. آل فرعون هم نظرشان به دين همانند نظر بسيارى از ما بود كه مى‌خواهيم دين بيش از اصلاح امور معنوى ما به اصلاح امور مادى ما بپردازد. از اين رو مى‌گفتند

لَئِنْ كَشَفْتَ عَنَّا الرِّجْزَ لَنُؤْمِنَنَّ لَكَ وَ لَنُرْسِلَنَّ مَعَكَ بَنِي إِسْرائِيلَ‌- كه اگر عذاب را از ما دور كنى به تو ايمان مى‌آوريم و بنى اسراييل را با تو مى‌فرستيم.» تنها با توبه و زارى به درگاه خداوند عذاب از آنها دور مى‌شد ولى آنان به سبب كوته‌بينان فكرى خود مى‌پنداشتند اين امر به عهده موسى است.

/ 426 [135] آيا در آنچه مى‌گفتند صادق بودند؟ هرگز.

فَلَمَّا كَشَفْنا عَنْهُمُ الرِّجْزَ إِلى‌ أَجَلٍ هُمْ بالِغُوهُ إِذا هُمْ يَنْكُثُونَ‌- چون تا آن زمان كه قرار نهاده بودند، عذاب را از آنان دور كرديم پيمان خود شكستند.»