آن زمان برسد شادمان مى‌شود و به قدرت خداوندى اعتراف مى‌كند. بشر به سبب فطرت سالم خود- فطرتى كه ضد ايمان به خدا نيست- از ديدن اين حقايق به پروردگار كريم خود راه مى‌يابد.

لازم به تذكر است كه در قرآن حكمت آموز آيات، چند گونه بيان شده‌اند.

بعضى براى همه مردم جهان است و بعضى براى علما و بعضى براى مؤمنان.

و اين دلالت بر آن دارد كه بايد مراحل كمال به تدريج پيموده شود. پس ضرورى است كه در آغاز گرفتار تكذيب آيات خدا و گمراهيها نبوده باشيم و دلها از عقده‌ها و عقايد باطله پاكيزه باشد، آن گاه علم حاصل كنيم و در علم تعمق كنيم تا ژرفاى آن غور كنيم و اين مرحله فهم كامل است بالآخره به زندگى نظرى بسيط و ساده داشته باشيم، نظرى سرچشمه برگرفته از فطرت پاكيزه تا به مشيت خداوندى در شمار مؤمنان درآييم.

اين درس دربردارنده سلسله‌اى از دروس با واسطه ايمانى است، در حالى كه درسهاى گذشته زمينه‌ساز همين بحث بوده‌اند.

شرح آيات

آفرينش نخستين‌

[95] در معنى «فالق الحب» گفته‌اند كه «فلق» شكافته شدن شى‌ء است تا يك چيز نهانى از آن آشكار شود، و دانه، مواد زنده در آن نهاده شده ولى اين مواد پنهان مى‌مانند تا دانه شكافته شود و اين مواد آشكار گردند. ولى اين حالت نيازمند كسى است كه آن را سامان دهد و طبق يك نظام صحيح به متانت و آرامى دانه را بشكافد و تولد گياه در سلامت و صحت انجام پذيرد. آرى آن سامان دهنده و آن مدبر خداى تعالى است.

/ 142 إِنَّ اللَّهَ فالِقُ الْحَبِّ وَ النَّوى‌ خداست كه دانه و هسته را مى‌شكافد.» اين سخن بر طريقه آفرينش دلالت دارد يعنى نمو مواد زنده به سبب شكاف خوردن غلاف كه آن مواد در درون آن جاى گرفته است. ما زندگى را