نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ عَلى قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ
الْمُنْذِرِينَ- آن (قرآن) را روح الامين بر قلب تو فرود آورد تا
از بيم دهندگان بوده باشى». (193/ الشعراء).
پس روح كيست و از كجا مىآيد و چه كس او را روانه مىسازد؟
وَ يَسْئَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي-
و از تو درباره روح پرسش مىكنند، بگو: روح آفريده به فرمان پروردگار من است.» اين
روح، فرشتهاى از فرشتگان خدا و آفريده او است، و همو است كه در شب قدر فرود مىآيد
و پروردگارمان مىگويد تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ
الرُّوحُ فِيها- فرشتگان و روح در آن (شب) فرود مىآيند» و همو است كه خدا به وسيله
او پيامبران را به راهشان هدايت مىكند و از جبرييل و ميكاييل بزرگتر است، و بدين
گونه در احاديث از او سخن رفته و بعضى از آنها چنين افزودهاند
«هفتاد هزار چهره دارد، هر چهره هفتاد هزار زبان كه با همه آنها به
تسبيح خدا مىپردازد». [25] بعضى از
مفسران بر آنند كه مقصود از روح در اين جا روح آدمى و موجودات زنده است، ولى سياق
نشان مىدهد كه منظور از آن همان روح القدس است، مگر نه آن است كه سخن پيوسته
درباره قرآن است و آن را روح الامين نازل كرده بوده است، آرى نمىتوانيم مقصود از
روح را روان انسان و همه زندگانى بدانيم، چه حتى ارواح فرشتگان نيز زندگى را از آن
روح اقتباس مىكنند، و روح واسطهاى ميان انسان و زندگى است، و عقل سايهاى از سايههاى
روح است، و روح واسطهاى ميان آدمى و زندگى و علم بشرى جزئى از علم روح يعنى اين
فرشته بزرگ است، و بدين گونه حديثهاى روايت شده از مصادر وحى در معنى روح متفاوت
شده، و در آن صورت كه بعضى از آنها را مىبينيم كه در فرشته بزرگ بودن آن تأكيد
مىكنند، بعضى ديگر آن را روح انسان مىشمارند، و واقع امر آن است كه اين هر دو
معنى از منبع نور واحدى سرچشمه مىگيرند، پس بياييد تا با هم به خواندن بعضى از
اين نصوص بپردازيم
[25] - رجوع كنيد به كتاب نور الثقلين، ج 3، ص 215- 219.