اجتماع به شمار مى‌آيد آغاز مى‌شود و سپس به پاسدارى از حرمت وزن و پيمانه و احترام گذاشتن به آبروى مردم و لزوم وفادار به پيمان بودن و چيزهايى از همين گونه پايان مى‌پذيرد.

/ 230

شرح آيات

مسئوليتهاى اجتماعى‌

[34] وَ لا تَقْرَبُوا مالَ الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ‌- و به مال يتيم نزديك مشويد مگر به صورتى كه نيكوتر باشد، تا آن گاه كه به سن رشد و بلوغ خود برسد.» ولى و سرپرست يتيم حق آن را دارد كه مال يتيم را در تصرف بگيرد و به مصلحت او از آن بهره‌گيرى كند، ولى حق تصرف در آن را جز براى سود به دست آوردن براى يتيم ندارد، و چون به مرحله بلوغ رسيد مى‌بايستى مال را به او تسليم كند، از آن روى كه يتيم ضعيف است، و بنا بر اين حرام بودن تصرف در مال او بر حرمت و احترام اموال نيرومندان دليل است.

وَ أَوْفُوا بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ كانَ مَسْؤُلًا- و به پيمان وفادار باشيد و بدانيد كه نسبت به آن مسئوليت داريد و درباره آن از شما پرسش خواهد شد.» عهد و پيمان تكيه گاهى اجتماعى در اسلام است، و محور تعاون و تبادل فكرى و سياسى و تجارى به شمار مى‌رود، و اسلام ما را به وفادارى نسبت به پيمانها، نخست به همين سبب برمى‌انگيزد، و در مرحله دوم به سببى اخلاقى، و در مرحله سوم براى آن كه بر وفاى به عهد حكم شرع جريان پيدا مى‌كند. و نگاهدارى عهد و پيمان يكى از مهمترين مسئوليتهاى بشر در زندگانى او محسوب مى‌شود.

[35] وَ أَوْفُوا الْكَيْلَ إِذا كِلْتُمْ وَ زِنُوا بِالْقِسْطاسِ الْمُسْتَقِيمِ‌- و در پيمانه كردن درست پيمانه كنيد، و براى وزن كردن ترازوى درست به كار بريد.» القسطاس المستقيم: خريد و فروشى است كه مغبون كردن و نادرستى در آن راه نيابد، و شايد احترام گذاشتن به كيل و پيمانه خود دليلى بر پاسدارى از