مى‌شود، و به سبب ترك آن هلاكشان مى‌سازد، و شايد در آيه اشاره‌اى به يك حقيقت مهم تاريخى وجود داشته باشد و آن اين كه: خداوند متعال معمولا رسولان خويش را به شهرهايى روانه مى‌سازد كه فساد در آنها انتشار پيدا كرده است. و از آن روى مترفان بر آنها تسلط پيدا كرده‌اند كه از گمراهى باز گردند و در سير به طرف فنا و نابودى تا آخرين مرحله پيش نروند كه معمولا چنين نمى‌شود و آنان توبه نمى‌كنند و مستحق چشيدن عذاب مى‌شوند، و امكان آن هست كه در آيه همچنين اشاره‌اى به دوره‌هاى مختلف تمدن در تاريخ وجود داشته باشد.

[17] وَ كَمْ أَهْلَكْنا مِنَ الْقُرُونِ مِنْ بَعْدِ نُوحٍ وَ كَفى‌ بِرَبِّكَ بِذُنُوبِ عِبادِهِ خَبِيراً بَصِيراً- و چه بسيار ملتها كه پس از زمان نوح آنان را برانداختيم و هلاكشان كرديم، و براى اين هلاكت تنها آن كفايت مى‌كند كه خدا از گناهان بندگانش آگاه است و در آن باره بصيرت دارد.» پس اگر بگوييم كه ما از قوم نوح يا قوم عاد يا قوم ثمود نيستيم، خداوند براى ما تأكيد مى‌كند كه او به گناهان ما بيش از خودمان علم دارد، و مسئله منحصر به گروهى خاص نيست، بلكه سنت خدا در آفريدگانش چنين است.

[18] در آيه (12) از اين سوره مباركه وَ يَدْعُ الْإِنْسانُ بِالشَّرِّ دُعاءَهُ بِالْخَيْرِ وَ كانَ الْإِنْسانُ عَجُولًا و اين آيه با ما تكلم مى‌كند و مى‌گويد

مَنْ كانَ يُرِيدُ الْعاجِلَةَ عَجَّلْنا لَهُ فِيها ما نَشاءُ لِمَنْ نُرِيدُ- آن كه خواستار عذاب عاجل باشد، آن را براى هر كس كه بخواهيم به شتاب به او مى‌رسانيم.»/ 214 پس اگر انسان خواستار دنيا باشد، خدا به اندازه‌اى كه حكمتش اقتضا كند و بنا بر سنت خود به او مى‌دهد.

ثُمَّ جَعَلْنا لَهُ جَهَنَّمَ يَصْلاها مَذْمُوماً مَدْحُوراً- و سپس جهنم را بهره او قرار مى‌دهيم كه نكوهيده و رانده شده به آن در خواهد آمد.» پس به نكوهش نفس خويش مى‌پردازد و ديگران نيز در حق او چنين مى‌كنند، يعنى او را از خود دور مى‌سازند، و خدا نيز چنين مى‌كند.