رسالت پروردگار خويش براى مردم است فرود مى‌آيند و آنان را به ضرورت يكتاپرستى و فرمان دادن به پرهيزگارى بيم مى‌دهند. و هيچ كس نمى‌تواند از پاداش و كيفر بگريزد، بدان جهت كه آفرينش آسمانها و زمين بر اساس حق استوار است، و هيچ الاهى نيست كه بشر را از عذاب خدا كه برتر و بالاتر از آن است كه ايشان شريكى براى او قائل شوند، برهاند.

/ 18 كيست كه بر خدا استكبار نشان دهد؟! او همين انسانى است كه اصل آفرينش او از نطفه است، و همو است كه با كمال بيشرمى به جدال كردن درباره حقايق ادامه مى‌دهد، و على رغم آن كه پيوسته نيازمند به نعمتهاى خداوند متعال است چنين مى‌كند؛ پس اين چار پايانى كه خدا آنها را براى انسان آفريده و از آنها خود را گرم مى‌كند، و سودمند مى‌شود، و از بعضى از آنها مى‌خورد و وسايل آرايش و رفتن به سرزمين ديگرى را فراهم مى‌كند كه رفتن با پايش بدان جا سخت ناراحت كننده است، اين همه نشانه‌هايى از رحمت و رأفت خدا به بشر است، و بدان گونه كه پروردگار اسب و استر و خر را براى سوار شدن بر آنها و از آنها آرايشى براى خود فراهم آوردن است آفريده و آنها را از نعمتهاى آشكار قرار داده، نعمتهاى باطن و پنهانى نيز وجود دارد، و خدا است كه نعمتها را فراهم ساخته و برنامه‌هايى مفصل براى سودمندى از آنها برقرار ساخته و به فضل خود راه مستقيم براى دست يافتن به آنها را براى ما بيان كرده، ولى هرگز ما را به آن مجبور نساخته است كه به وسيله آنها نقل و انتقال پيدا كنيم، و اگر خدا بخواهد همه مردمان را هدايت خواهد كرد.

شرح آيات

ميان آفريدن و فرمان دادن‌

[1] آشكار است كه امر و فرمان خدا نوآورى و ايجادى است كه به وسيله اراده او صورت اتمام پيدا مى‌كند، و قرآن از آن با كلمه- كن (باش)- تعبير مى‌كند مى‌گويد

إِنَّما أَمْرُهُ إِذا أَرادَ شَيْئاً أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ‌- امر او چنان است كه چون‌