س 913- زيد جنس خود را نسيه مىفروشد به قيمت و
مدت معين، در ضمن شرط مىكند چنانچه از مدت معتبر تخلف شد و گذشت براى هر
روز مثلاً ده تومان بايد بدهى مشترى هم قبول مىكند، و چنانچه مشترى دير
كرد و از مدت گذشت آيا روزى ده تومان را مديون مىشود يا خير؟ ج - شرط زياده، در صورت تخلف در وقت ادا، جايز نيست و شرط مزبور فاسد است و فقط خيار در فسخ معامله براى بايع ثابت است.
بيع سلف
س 914- راجع به معامله سلف به عرض رسيده بود كه
مىفرمائيد: «چنانچه بائع نتوانست تحويل مشترى دهد، مشترى حق فسخ دارد يا
صبر كند تا بائع فراهم كند» اينكه نتوانست تحويل دهد، آيا از جهت فقر يا
آنكه چون جنس در بلد يا غير بلد نيست، صبر كند تا فراهم نمايد و چنانچه
بائع به غير از مستثنيات دين دارد و در بازار هم جنسى كه فروخته موجود است
اما گران است، آيا واجب است كه جنس را از بازار خريده و به مشترى تحويل
دهد؟ و چنانچه تحويل ندهد بائع به وسيله حكومت، از او جنس يا قيمت فعلى جنس
را بالاجبار بگيرد، به مشترى حلال است يا خير؟ جواب مرقوم فرموده بوديد
ميزان نتوانستن تسليم است، خواه از جهت فقر يا از جهت نبودن جنس و اگر
موجود است ولى قيمت بازارش گران است لازم است خريدن و تسليم كند، و اگر
نكند مىتواند قيمت آن را از او بگيرد، اين بود جواب اما جناب شما نفرموده
بوديد قيمت فعلى يا قيمت خريد اول، اميد كه بيان فرمائيد.