نام کتاب : دانشنامه مهدویت و امام زمان عجل الله تعالی فرجه نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 555
کوفه
شهر «کوفه» در سال 17 هجری به دستور عمر خلیفه دوم و به دست سعد بن ابی
وقاص فرمانده سپاه مسلمانان در جنگ با ایرانیان پیریزی شد. هدف از تأسیس
این شهر، بنیانگذاری یک پادگان نظامی در نزدیکی ایران، به منظور پشتیبانی
نیروهای عمل کننده در داخل ایران بوده است. [1] . عمر دستور داده بود که
گنجایش مسجد این شهر، به گونهای باشد که بتواند تمام جمعیت نظامی را در
خود جای دهد و مسجدی که طبق این دستور ساخته شد، میتوانست چهل هزار تن را
در خود جای دهد. [2] . بنابراین میتوانیم به این نتیجه برسیم که شهر
کوفه، در آغاز تأسیس حدود چهل هزار جمعیت نظامی داشته است و با توجه به
اینکه بسیاری از این جمعیت، زن و فرزند خود را نیز همراه داشتهاند، با
احتساب حداقل یک زن و یک فرزند برای هر سرباز، به جمعیتی معادل 120 هزار تن
برای این شهر هنگام تأسیس دست مییابیم. امام علیعلیه السلام در سال
36 هجری این شهر را به عنوان محل خلافت خود برگزید. از آن پس این شهر در
تاریخ پر فراز و نشیب خود، حوادث فراوانی را پشت سر گذاشته است. [3] . مردم
این شهر در طول تاریخ - به رغم دارا بودن صفات برجسته و پسندیده - دارای
صفات ناشایست و نکوهیدهای نیز بودهاند که در سخنان حضرت علیعلیه السلام و
امام حسینعلیه السلام به خوبی منعکس شده است. از روایات استفاده
میشود که کوفه، پس از ظهور و قیام حضرت مهدیعلیه السلام پایتخت حکومتی و
مرکز خلافت و مقر دولت آن بزرگوار خواهد بود. «مفضل از امام صادقعلیه
السلام سؤال میکند: سرور من، خانه حضرت مهدیعلیه السلام و محل اجتماع
مؤمنان کجا خواهد بود؟ آن حضرت میفرماید: «دارُ مُلکِهِ الکُوفَة
وَمَجْلِسُ حُکْمِهِ جامِعُها وَبَیْتُ مالِهِ وَمَقْسَمُ غَنائِمِ
المُسلِمینَ مَسْجِدُ السَّهْلَةِ وَمَوضِعُ خَلَواتِهِ الذکَواتُ البیضِ
مِن الغَریینِ»؛ «مقر حکومتش، کوفه و مجلس حکمفرماییاش مسجد جامع آن و
بیتالمال و محل تقسیم غنایم مسلمانان، مسجد سهله خواهد بود و خلوتگاه او
موضعی استکه ریگهای سفیدسرزمیننجفاست». [4] . در روایتی از مردم کوفه در زمان حضرت مهدیعلیه السلام، به عنوان خوشبختترین مردم یاد شده است. [5] . «روزی
از روزها امام صادقعلیه السلام در نقطهای پشت کوفه دو رکعت نماز گزارد و
به یار با وفایش ابان بن تغلب فرمود: اینجا محل خانه قائمعلیه السلام
است». [6] . اصبغ بن نباته گوید: «روزی در مسجد کوفه گرد حضرت بودیم؛ آن
حضرت درباره فضایل مسجد کوفه سخن بسیار فرمود و در پایان گفت: زمانی خواهد
رسید که اینجا نمازگاه مهدی از فرزندانم خواهد بود». [7] . شیخ طوسی
نیز درباره ورود حضرت مهدیعلیه السلام به کوفه چنین نقل کرده است:
«یَدْخُلُ المَهْدِیُّ اَلْکُوفَةَ وَبِها ثَلاثُ رایاتٍ قَدْ اِضْطَرَبَتْ
بَیْنَها فَتَصْفُولَهُ فَیَدْخُلُ حَتَّی یَأتِیَ المِنْبَرَ وَ یَخْطِبَ
وَلا یَدرِی النّاسُ ما یَقُولُ مِنَ البُکاءِ...»؛ [8] ( [ مسجد کوفه)
«در حالی که سه پرچم در کوفه به شدت درگیر است، او وارد کوفه میشود. پس
کوفه برای او مسخّر میشود. او وارد کوفه شده بر فراز منبر قرار گرفته، به
ایراد خطبه میپردازد. مردم آن قدر اشکِ شوق میریزند که متوجه سخنان او
نمیشوند». «از امام باقرعلیه السلام پرسیدند: پس از مکه و مدینه کدامین
بقعه از بقاع پروردگار افضل است؟ فرمود: «کوفه، سپس در ضمن شمارش
ویژگیهای کوفه فرمود: عدالت خداوند در آنجا ظاهر میشود، و قائمعلیه
السلام و دیگر قائمان - قیام کنندگان به قسط که پس از او میآیند - در آنجا
ساکن میشوند». [9] . علاوه بر اینکه کوفه مرکز حکومت مهدیعلیه السلام
خواهد بود، از روایات مربوط به «رجعت» استفاده میشود که پایتخت
دولتکریمه خاندان وحی نیزخواهد بود. مفضل در ضمن یک حدیث بسیار طولانی
از امام صادقعلیه السلام در زمینه رجعت امام حسینعلیه السلام نقل میکند:
«امام حسینعلیه السلام بااین علمها ولشکرها حرکت نمود، وارد کوفه
میشود. آن روز بیشتر مردمان در آنجاگرد میآیند. پسکوفه را شهردفاعی و
مرکز فرماندهی خود قرار میدهد». [10] .
[1] محمدبن جریر طبری، تاریخ طبری، ج 3، ص 145. [2] یاقوت حموی، معجمالبلدان، ج 4، ص 491. [3] وقعه صفین، ص 3. [4] بحارالانوار، ج 53، ص 11. [5] منتخب الاثر، ص 488. [6] الکافی، ج 4ص 576. [7] منلایحضرهالفقیه، ج 1، ص 231. [8] کتاب الغیبة، ص 468. [9] تهذیبالاحکام، ج 6، ص 31. [10] مختصرالبصائر، ص 189؛ بحارالانوار، ح 53، ص 35.
نام کتاب : دانشنامه مهدویت و امام زمان عجل الله تعالی فرجه نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 555