وفات پیامبر

امام علیه‌السلام جریان وفات جدش رسول خدا - صلی الله علیه و آله - و رویدادها و حوادثی را که به همراه داشت نقل کرده است که ما عین روایت آن حضرت را نقل می‌کنیم:
«روی الامام جعفر الصادق علیه‌السلام عن أبیه أبی‌جعفر، قال: دخل علی أبی‌علی بن الحسین (ع) رجلان من قریش، فقال: ألا أخبر کما عن رسول الله؟» فقالا: بلی، فقال: سمعت أبی یقول: کان قبل وفاة النبی (ص) بثلاثة، هبط علیه جبرئیل، فقال: یا أحمد أن الله تبارک و تعالی، أرسلنی الیک تفضیلا لک، و خاصة لک، یسألک عما هو أعلم به منک یقول: کیف تجدک؟ فقال رسول الله: أجدنی یا جبریل مغموما، و أجدنی یا جبریل مکروبا، فلما کان الیوم الثالث هبط جبریل و ملک الموت، و هبط معهما ملک من الهواء، یقال له اسماعیل، علی سبعین ألف ملک. فسبقهم جبریل، فقال: یا محمد ان الله تبارک و تعالی أرسلنی الیک اکراما لک و تفضیلا و خاصة لک، یسألک عما هو أعلم به منک، یقول: کیف تجدک؟ فقال: یا جبریل أجدنی مغموما، و أجدنی مکروبا. و استأذن ملک الموت علی الباب، فقال جبریل: یا أحمد هذا ملک الموت یستأذن علیک، لم یستأذن علی آدمی قبلک، و لن یستأذن علی آدمی بعدک، فقال: ائذن له، فأذن له جبریل، فأقبل بین یدیه، فقال: یا أحمد ان الله تبارک و تعالی أرسلنی الیک و أمرنی أن أطیعک فی ما أمرتنی، ان أمرتنی أن أقبض نفسک قبضتها، و ان کرهت، ترکتها، فقال النبی: یا ملک الموت أتفعل ذلک؟ فقال: نعم، أمرت أن أطیعک فی ما أمرتنی به، فقال جبریل: یا أحمد ان الله تبارک و تعالی قد اشتاق الی لقائک، فقال النبی: یا ملک الموت امض لما أمرت به، فقال جبریل: یا أحمد هذا آخر و طأتی الأرض انما کنت أنت حاجتی من الدنیا
فلما توفی النبی (ص) جاءتهم التعزیة، جاءهم آت یسمعون حسه، و لا یرون شخصه، فقال: السلام علیکم و رحمة الله و برکاته «کل نفس ذائقة الموت و انما توفون أجورکم یوم القیامة» [1] ان فی الله تباک و تعالی عزاء من کل مصیبة، و خلفا من کل هالک، و درکا من کل فائت، فبالله ثقوا، و ایاه فارجوا، فان المصاب من حرم الثواب، و السلام علیکم و رحمة الله، و برکاته. قال جعفر: قال أبی: قال علی: أتدرون من هذا؟ هذا هو الخضر.» [2] .
«امام جعفر صادق علیه‌السلام از پدرش ابوجعفر (امام باقر) علیه‌السلام نقل کرده، می‌گوید: دو مرد قرشی به محضر پدرم علی بن حسین علیهماالسلام وارد شدند، پدرم رو به ایشان کرد و فرمود: آیا نمی‌خواهید درباره رسول خدا (ص) به شما خبر دهم؟ عرض کردند: چرا. فرمود: از پدرم شنیدم که می‌فرمود: سه روز پیش از آن که پیامبر وفات کند جبریل نازل شد، عرض کرد: یا احمد! خدای تبارک و تعالی به خاطر لطف و عنایت خاص به تو مرا فرستاد تا از تو بپرسم راجع به آنچه که خود از تو آگاه‌تر است، می‌فرماید: تو خودت را چگونه میابی؟ رسول خدا (ص) فرمود: یا جبرئیل! خودم را غمنده میابم و خودم را نگران می‌بینم و چون روز سوم فرارسید، جبرئیل به همراه ملک الموت نازل شد و با ایشان فرشته هوا به نام اسماعیل به همراه هفتاد هزار فرشته فرود آمدند. جبرئیل بر آنها سبقت گرفت و عرض کرد: یا محمد! خدای تبارک و تعالی مرا برای احترام و بزرگداشت تو و لطف مخصوصش به نزد تو فرستاد، تا از آنچه که خود داناتر از توست بپرسد، می‌فرماید: خودت را چگونه می‌بینی؟ فرمود: جبرئیل! خودم را غمگین و پریشان می‌بینم. ملک الموت پشت در ایستاده اجازه خواست، جبرئیل عرض کرد: یا احمد! اینک فرشته مرگ است که اجازه ورود می‌خواهد؛ او پیش از تو از هیچ آدمی اجازه نخواسته و هرگز بعد از تو از هیچ آدمی اجازه نخواهد خواست. پیامبر صلی الله علیه و آله - فرمود: اجازه بده تا وارد شود، جبرئیل اجازه داد، ملک الموت مقابل پیامبر ایستاد، عرض کرد: یا احمد! خدای تبارک و تعالی مرا به سوی تو فرستاده و دستور داد تا هر چه دستور دهید از شما اطاعت کنم؛ اگر امر کنید که جان شما را بگیرم، قبض روح می‌کنم و اگر راضی نباشید، به حال خود می‌گذارم، پیامبر (ص) فرمود: ای ملک الموت! آیا این کار را می‌کنی؟ عرض کرد: آری یا رسول الله، من مأمورم تا هر چه را شما بفرمایید اطاعت کنم. جبرئیل عرض کرد: یا احمد! خدای تبارک و تعالی مشتاق دیدار شماست پیامبر (ص) فرمود: ای ملک الموت! مأموریت خود را انجام بده، جبرئیل عرض کرد: یا احمد! این آخرین بار است که من قدم بر روی زمین می‌گذارم، تنها نیازم از دنیا تو بودی.
همین که پیامبر (ص) دار دنیا را وداع گفت، تسلیت برای ایشان آمد؛ تسلیت گوینده‌ای که صدای او را می‌شنیدند ولی شخص او را نمی‌دیدند، می‌گفت: درود و رحمت و برکات خدا بر شما باد! «هر کسی شربت مرگ را خواهد چشید و البته روز قیامت اجر و مزدتان را کامل دریافت خواهید کرد» همانا در درگاه خدای تبارک و تعالی تسلیت از هر مصیبتی است و جایگزینی هر چه از دست رفته و جبران هر فوت شده‌ای در نزد اوست بنابراین به خدا توکل کنید و به او امیدوار باشید، زیرا که مصیبت باعث اجر و ثواب است، و درود و رحمت و برکات خدا بر شما باد.
جعفر بن محمد می‌گوید: پدرم از قول جدم؛ علی بن حسین گفت: آیا می‌دانید که این (صاحب صدا) که بود؟ این همان خضر (ع) است.
در این جا سخن ما درباره پاره‌ای از دریافتهای مربوط به سنتها و حکمتهای انبیاء (ع) که امام علیه‌السلام به اصحاب و شاگردانش نقل کرده بود پایان گرفت.