مناجات شاکین

این مناجات معروف به «مناجات شاکین» است، که امام علیه‌السلام در این مناجات از نفس خود شکوه کرده و از خداوند به شرح ذیل درخواست اصلاح حال آن را دارد.
«الهی الیک اشکو نفسا بالسوء امارة و الی الخطیئة مبادرة، و بمعاصیک مولعة، و لسخطک متعرضة، تسلک بی مسالک المهالک، و تجعلنی عندک اهون هالک، کثیرة العلل طویلة الأمل، ان مسها الشر تجزع، و ان مسها الخیر تمنع، میالة الی اللعب و اللهو مملوة بالغفلة و السهو، تسرع بی الی الحوبة، و تسوفنی بالتوبة. الهی اشکو الیک عدوا یضلنی، و شیطانا یغوینی، قد ملأ بالوسواس صدری، و احاطت هواجسه بقلبی، یعاضد لی الهوی، و یزین لی حب الدنیا، و یحول بینی و بین الطاعة و الزلفی. الهی الیک اشکو قلبا قاسیا مع الوسواس متقلبا، و بالرین و الطبع متلبسا، و عینا عن البکآء من خوفک جامدة، و الی ما یسرها طامحة. الهی لا حول و لا قوة الا بقدرتک، و لا نجاة لی من مکاره الدنیا الا بعصمتک، فاسالک ببلاغة حکمتک، و نفاذ مشیتک، ان لا تجعلنی لغیر جودک متعرضا، و لا تصیرنی للفتن غرضا، و کن لی علی الأعداء ناصرا، و علی المخازی و العیوب ساترا، و من البلآء واقیا و عن المعاصی عاصما، برافتک و رحمتک یا ارحم الراحمین». «خدایا از نفس خویش که مرا به بدیها وا می‌دارد و به سوی هر خطایی می‌شتابد و به نافرمانی تو بسیار حریص است و مرا در معرض خشم تو در می‌آورد و همواره به راه هلاکت می‌کشاند، به پیشگاه تو شکایت می‌کنم، و مرا در نزد تو خوارترین هلاک شده قرار داده است؛ نفسی که تعللش در طاعت و بندگی تو و آرزویش در دنیا بسیار است اگر شری به او رو آورد بی‌تابی می‌کند و اگر خیری به او رسد، از احسان به دیگران مانع می‌شود سخت به لهو و لعب متمایل و از غفلت و فراموشی آکنده است مرا بسرعت به سوی مهالک می‌کشاند و توبه‌ام را به تأخیر می‌اندازد. خداوندا به درگاه تو از دشمنی نفس خود شکایت دارم که مرا گمراه می‌سازد و نیز از شیطانی که به راه باطل می‌کشاند و سینه‌ام را از وسوسه‌ها مملو کرده و خیالپردازیهایش بر دلم احاطه نموده است؛ به هوا پرستیم کمک کرده و حب دنیا را برایم جلوه می‌دهد و بین من و اطاعت و تقرب به تو جدایی می‌افکند.
خدایا از دلی سخت که با دست وسوسه دگرگون شده و زنگار خود سری و طمع در پوشیده و از چشمی که از بیم عذاب تو اشک بریزد و به هر چه خوش آید می‌نگرد، به پیشگاهت شکایت دارم. الهی مرا قوت و نیرویی جز به وسیله قدرت تو نیست و راه نجاتی از ناگواریهای دنیا جز به حفظ و نگهداری تو ندارم پس به حکمت بالغه و اراده نافذت درخواست دارم که مرا جز به معرض جود و احسان خودت در نیاوری و هدف تیر بلا و آشوبم نگردانی و مرا بر دشمنان پیروز گردانی و بر رسوایی و عیبهایم پرده پوشی کنی و مرا از بلاها نگهداری و از گناهان حفظ کنی به رحمت و رأفت خودت ای بخشده‌ترین بخشایندگان...»
امام علیه‌السلام در این مناجات درباره نفس آدمی و بیماریها و اهداف ناروای او که انسان را از یاد خدا بازمی‌دارد و در ورطه شر عظیم می‌اندازد، سخن گفته است که از جمله بیماریهای خطرناک نفس موارد ذیل است:
الف- مبادرت بر خطاها و گناهان؛
ب- در معرض خشم و غضب خدای تعالی قرار گرفتن؛
ج- آرزوهای طولانی که انسان را از اطاعت و یاد خدا بازمی‌دارد؛
د- گرایش به لهو و لعب؛
ه- غفلت از یاد خدا؛
و- توبه را به تأخیر انداختن و نشتافتن به سوی آن؛
ز- سنگدلی و دچار شدن دل به وسوسه و آکنده شدن قلب از طمع.
و این بیماریهاست که انسان را به انحرافات می‌کشاند و او را آلت بی‌اراده‌ای در دست شیطان رجیم قرار می‌دهد. خداوند ما را از این حالت نگهدارد!
منبع: تحلیلی از زندگانی امام سجاد (جلد 2)؛ باقر شریف قرشی؛ ترجمه محمد رضا عطائی؛ کنگره جهانی حضرت رضا علیه السلام 1372.