نام کتاب : دانشنامه امام سجاد علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 390
عنوان دعا چنین است:
و کان من دعائه علیهالسلام فی الرضا اذا نظر الی اصحاب الدنیا، از
دعاهای امام (ع) در رضا و خشنودی (به آنچه داشت) هنگامی که به دنیاداران
(ثروتمندان) نگاه میکرد. محتوای دعا امام (ع) در ابتدای دعا در مورد خشنودی از خدا و تقسیم معیشت میان انسانها میفرماید: الحمد
لله رضی بحکم الله، شهدت ان الله قسم معایش عباده بالعدل و اخذ علی جمیع
خلقه بالفضل، ستایش خدای را که به حکم (قضا و قدرش) راضی و خشنودم و گواهی
میدهم که خداوند نصیب و رزق خلق را از هر جهت به عدل تقسیم فرموده و (به
جود و کرم ذاتی) بر همه خلق خود به فضل و احسان رفتار نموده. راضی بودن به
مشیت و خواست خدا، به انسان آرامش روحی و روانی میدهد، و زمینه را برای
رشد و کمال و تلاش و کوشش او فراهم میکند. زیرا اگر انسان به تقسیم
عادلانه خداوند راضی باشد، در روابط انسانی دچار بیماری حسد نمیشود. و به
جای حسادت، تلاش میکند تا به مواهب و بخششهای الهی دست پیدا کند. چنین
انسانی میداند و یقین دارد که همه هستی متعلق به خداست و خزائن الهی
تمامشدنی نیست، و همانطور که به دیگری موهبتی را بخشیده و یا کسی به ظاهر
دارای امکانات مادی و دنیوی بیشتری است به او هم میتواند عطا کند. لذا به
جای حسادت به دعا و تلاش برای کسب نعمتهای خداوند میپردازد. خداوند در
سوره زخرف آیه 32 در این باره میفرماید:... نحن قسمنا بینهم معیشتهم فی
الحیوه الدنیا.... ما معیشت ایشان را در زندگانی دنیا میانشان تقسیم
کردهایم. امام (ع) در قالب دعا به ما میآموزد که با تفاوتهای مختلف
میان انسانها به ویژه در تفاوتهای موجود از نظر زندگی مادی و دنیوی چگونه
برخورد کنیم. و در این باره اینگونه از خداوند درخواست میکند: 1- و لا تفتنی بما اعطیتهم، خدایا مرا به آنچه به ایشان (ثروتمندان) دادهای مفتون و پریشان مکن (که گرفتار حسد... شوم). 2-
و لا تفتنهم بما منعتنی، و آنان را بر اثر آنچه (دارایی) که از من
بازداشتهای گرفتار مکن (که دچار غرور و تکبر به واسطه داشتن مال و ثروت
شوند). امام سجاد (ع) برای هر دو طرف دعا میکند، برای فقیر که نکند
فقر او را به گناه و بیماریهای مختلف دچار کند و از راه کمال بازبماند و
برای ثروتمند که نکند مغرور شود و به وظائف الهی خود نسبت به فقرا عمل نکند
و به واسطه ثروت از کمال بازبماند. 3- و طیب بقضائک نفسی، و مرا به قضا و قدر خود دلخوش گردان. 4- و وسع بمواقع حکمک صدری، و سینهام را در چیزهایی که مقدر نمودهای فراخ گردان (مرا از آنها شاد و خشنود فرما) 4- و هب لی الثقه...، و اعتماد و تکیهگاهی به من ببخش تا با آن اقرار کنم که قضا و قدر تو جز به نیکی روان نمیگردد. 5- و اجعل شکری لک...، و شکر و سپاس مرا برای خود بر آنچه از من منع کردهای بیشتر کن از آنچه به من عطا فرمودهای. 6-
و اعصمنی من ان اظن بذی عدم خساسه، و مرا نگهدار از اینکه گمان کنم فقیران
خوار و ذلیل هستند. او اظن بصاحب ثروه فضلا، یا گمان کنم که ثروتمندان
صاحب فضیلت هستند (به خاطر ثروت و دارایی آنها). آنگاه امام (ع) معیار شریف
و عزیز بودن را اینگونه بیان میفرمایند: فان الشریف من شرفته طاعتک، و
العزیز من اعزته عبادتک، پس به درستی که شریف کسی است که اطاعت از تو به
او شرافت داده و کسی است که به عبادت تو عزت یافته است. به عبارت دیگر معیار شرافت دو چیز است: 1- اطاعت از خدا 2- بندگی و عبادت خدا. 7- و متعنا بثروه لا تنفد، و به ما ثروتی ببخش که فانی نمیشود. 8- و ایدنا بعز لا یفقد، و به ما عزتی عطا کن که از دست نمیرود. 9- و اسرحنا فی ملک الابد، و به ما در ملک ابدی خود (عالم بقا) نعمت و عزت کامل عطا فرما. ثروت
و عزت حقیقی، دارایی و ثروت و مقام انسان در پیشگاه خداوند و در زندگی
ابدی آن جهان است. عزیز واقعی کسی است که آنجا عزیز باشد و ثروتمند واقعی
کسی است که در آن جهان از نعمتهای ابدی استفاده کند. زیرا ثروت و دارایی و
مقام دنیوی زودگذر و تمامشدنی است. منبع: دانستنیهای صحیفه سجادیه؛ مصطفی اسرار؛ محیا.
نام کتاب : دانشنامه امام سجاد علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 390