نام کتاب : دانشنامه امام سجاد علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 122
بالاترین انواع پارسایی
کسی از امام زین العابدین علیهالسلام درباره زهد و پارسایی پرسید، امام علیهالسلام فرمود: «الزهد
عشرة أشیاء، فأعلی درجة الزهد أدنی درجة الورع، و أعلی درجة الورع أدنی
درجة الیقین، و أعلی درجة الیقین أدنی درجة الرضا، ألا و ان الزهد فی آیة
من کتاب الله قوله: «لکیلا تأسوا علی ما فاتکم و لا تفرحوا بما آتاکم. [1] »
[2] . «زهد و پارسایی در ده چیز است و بالاترین درجه زهد، کمترین درجه ورع
است و بالاترین درجه ورع کمترین درجه یقین است و بالاترین درجه یقین
کمترین درجه رضاست، و بدانید که تعریف زهد در یک آیه از قرآن مجید آمده
است، میفرماید: «تا بر آنچه از دست دادهاید، افسوس نخورید و بدانچه به
دست شما رسید، شاد نشوید.» این حدیث شریف به پارهای از حقایق عرفانی به
شرح ذیل اشاره دارد: الف- بالاترین درجه زهد، به پای پستترین درجه ورع
و پرهیز از محرمات الهی که ناشی از ضبط نفس و سیطره و تسلط بر هوای نفس
است، نمیرسد. ب- بالاترین درجه ورع معادل پستترین درجه یقین به خدای تعالی که خود از بالاترین مراحل ایمان است. ج- بالاترین مرتبه یقین عبارت از پایینترین درجه از رضای به مقدرات است که خود جوهره ایمان است. د-
حقیقت زهدی که آیه کریمه بدان اشاره فرموده، آن است که از غم و اندوه برای
از دست دادن چیزی از منافع مادی دنیوی و همچنین از خوشحالی و شادمانی
بدانچه انسان به دست میآورد و چیزی از امور لذتبخش این دنیا و خیرات مادی
آن که موفق میشود، بر حذر داشته است و به این دلیل که همه اینها سرانجام
به خاک برمیگردد.
[~hr~]پی نوشت ها: (1) سوره حدید / 23. (2)
اصول کافی، باب ذم الدنیا و الزهد فیها. مرحوم مجلسی در شرح خود بر این
حدیث، فرموده است: زهد، ده جزء دارد؛ بعضی گفتهاند: اجزای زهد عبارتند از:
ترک محبت به مال، اولاد، لباس، خوراک، همسر، خانه، مرکب سواری، انتقام از
دشمن، حکمرانی و شهرت طلبی. و بعضی نیز، اقسام زهد را دوازده قسم شمردهاند
و اینها تکلفی است که بدانها نیازی نمیباشد - م. منبع: تحلیلی از زندگانی امام سجاد (جلد 2)؛ باقر شریف قرشی؛ ترجمه محمد رضا عطائی؛ کنگره جهانی حضرت رضا علیه السلام؛ 1372 .
نام کتاب : دانشنامه امام سجاد علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 122