نام کتاب : دانشنامه امام حسن علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 214
پاسخ به پرسشهای امیرمؤمنان
حافظ ابونعیم، در «حلیة الأولیاء» مینویسد: روزی، امیرالمؤمنین
علیهالسلام از پسر ارجمند خود، امام حسن مجتبی علیهالسلام، چند سؤال
پرسید. امام حسن مجتبی علیهالسلام، پاسخهای روشن و کافی آن سؤالها را
بیان کرد، به طوری که آن پاسخها، مورد پذیرش و تحسین امیرالمؤمنین
علیهالسلام قرار گرفت. امیرمؤمنان علیهالسلام پرسید: پسر عزیزم! سداد چیست؟ امام حسن علیهالسلام پاسخ داد: ای پدر بزرگوار! سداد، دفع منکر است به معروف. امیرمؤمنان علیهالسلام پرسید: شرف، چیست؟ امام حسن علیهالسلام پاسخ داد: نیکی کردن به عشیره و گذشتن از جرم ایشان و عفو نمودن آنان. امیرمؤمنان علیهالسلام پرسید: مروت چیست؟ امام حسن علیهالسلام پاسخ داد: عفت و اصلاح مال. امیرمؤمنان علیهالسلام پرسید: جود و سماحت، در چیست؟ امام حسن علیهالسلام پاسخ داد: بذل مال، در حال دشواری و آسانی. امیرمؤمنان علیهالسلام پرسید: بخل چیست؟ امام حسن علیهالسلام پاسخ داد: آنچه را که در دست او باشد، آن را شرف پندارد و آنچه را که انفاق کند، تلف بداند. امیرمؤمنان علیهالسلام پرسید: مؤاخات و برادری چیست؟ امام حسن علیهالسلام پاسخ داد: مساوات و کمک مالی، در حل فقر و دارایی. امیرمؤمنان علیهالسلام پرسید: جبن و بیدلی چیست؟ امام حسن علیهالسلام پاسخ داد: جرأت داشتن بر دوست و ترسیدن از دشمن. امیرمؤمنان علیهالسلام پرسید: غنیمت چیست؟ امام حسن علیهالسلام پاسخ داد: رغبت و علاقه داشتن بر تقوا، و زهد و بیمیلی به دنیا، که آن خدمت قابل ستایش است. امیرمؤمنان علیهالسلام پرسید: حلم چیست؟ امام حسن علیهالسلام پاسخ داد: خشم فروخوردن و عنان نفس، به دست گرفتن. امیرمؤمنان علیهالسلام پرسید: غنا چیست؟ امام حسن علیهالسلام پاسخ داد: خشنودی نفس است به قسمت الهی، اگر چه اندک باشد و بهترین غنا، غنای نفس است. امیرمؤمنان علیهالسلام پرسید: فقر چیست؟ امام حسن علیهالسلام پاسخ داد: غلبه و استیلای حرص نفس، بر همه چیز. امیرمؤمنان علیهالسلام پرسید: عقل چیست؟ امام حسن علیهالسلام پاسخ داد: نگاه داشتن دل. امیرمؤمنان علیهالسلام پرسید: سنأ - یعنی: رفعت و بلندی - به چیست؟ امام حسن علیهالسلام پاسخ داد: به انجام کارهای شایسته و ترک امور ناپسند و قبیح. امیرمؤمنان علیهالسلام پرسید: سفه چیست؟ امام حسن علیهالسلام پاسخ داد: متابعت کردن از اهل دنائت و مصاحبت نمودن با گمراهان. امیرمؤمنان علیهالسلام پرسید: غفلت چیست؟ امام حسن علیهالسلام پاسخ داد: ترک مسجد و اطاعت از مفسد. امیرمؤمنان علیهالسلام پرسید: حرمان چیست؟ امام حسن علیهالسلام پاسخ داد: ترک حظ و بهرهای که نصیب کسی شود و آن را بدون استفاده، از دست بدهد. این
نوع پاسخها، از امام حسن مجتبی علیهالسلام، دلیل روشنی است بر احاطهی
علمی آن حضرت بر جمیع علوم؛ زیرا، بدون فکر و نظر و فی البداهة، این نوع
جوابها، گفته شده است[1] .
[~hr~]پی نوشت ها: (1) کشف الغمه، ج 2، ص 143 - تحف العقول، ص 227 - طبق نقل آفتاب مهربانی، صص 38 - 40.
نام کتاب : دانشنامه امام حسن علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 214