نام کتاب : دانشنامه امام علی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 573
حقوق مردم بر حکومت
امام علیعلیه السلام در نامه 50 توضیح داد که: فَإِنَّ حَقّاً عَلَی
الْوَالِی أَلَّا یغَیرَهُ عَلَی رَعِیتِهِ فَضْلٌ نَالَهُ، وَلَا طَوْلٌ
خُصَّ بِهِ، وَأَنْ یزِیدَهُ مَا قَسَمَ اللَّهُ لَهُ مِنْ نِعَمِهِ
دُنُوّاً مِنْ عِبَادِهِ؛ وَعَطْفاً عَلَی إِخْوَانِهِ. أَلَا وَإِنَّ
لَکُمْ عِنْدِی أَلَّا أَحْتَجِزَ دُونَکُمْ سِرّاً إِلَّا فِی حَرْبٍ،
وَلَا أَطْوِی دُونَکُمْ أَمْراً إِلَّا فِی حُکْمٍ، وَلَا أُؤَخِّرَ
لَکُمْ حَقّاً عَنْ مَحَلِّهِ، وَلَا أَقِفُ بِهِ دُونَ مَقْطَعِهِ، وَأَنْ
تَکُونُوا عِنْدِی فِی الْحَقِّ سَوَاءً. فَإِذَا فَعَلْتُ ذلِکَ
وَجَبَتْ لِلَّهِ عَلَیکُمُ النِّعْمَةُ، وَلِی عَلَیکُمُ الطَّاعَةُ؛
وَأَلَّا تَنْکُصُوا عَنْ دَعْوَةٍ، وَلَا تُفَرِّطُوا فِی صَلَاحٍ، وَأَنْ
تَخُوضُوا الْغَمَرَاتِ إِلَی الْحَقِّ، فَإِنْ أَنْتُمْ لَمْ
تَسْتَقِیمُوا لِی عَلَی ذلِکَ لَمْ یکُنْ أَحَدٌ أَهْوَنَ عَلَی مِمَّنْ
اعْوَجَّ مِنْکُمْ، ثُمَّ أُعْظِمُ لَهُ الْعُقُوبَةَ، وَلَا یجِدُ عِنْدِی
فِیهَا رُخْصَةً. فَخُذُوا هذَا مِنْ أُمَرَائِکُمْ، وَأَعْطُوهُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ مَا یصْلِحُ اللَّهُ بِهِ أَمْرَکُمْ، «همانا
بر زمامدار واجب است که اگر اموالی به دست آورد، یا نعمتی مخصوص او شد،
دچار دگرگونی نشود، و با آن اموال و نعمتها، بیشتر به بندگان خدا نزدیک، و
به برادرانش مهربانی روا دارد. آگاه باشید! حق شما بر من آن است که جز
اسرار جنگی هیچ رازی را از شما پنهان ندارم، و کاری را جز حکم شرع، بدون
مشورت با شما انجام ندهم، و در پرداخت حق شما کوتاهی نکرده، و در وقت تعیین
شده آن بپردازم، و با همه شما بگونهای مساوی رفتار کنم. پس وقتی من
مسؤولیتهای یاد شده را انجام دهم، بر خداست که نعمتهای خود را بر شما
ارزانی دارد، و اطاعت من بر شما لازم است، و نباید از فرمان من سرپیچی
کنید، و در انجام آن چه صلاح است سُستی ورزید، و در سختیها برای رسیدن به
حق تلاش کنید، حال اگر شما پایداری نکنید، خوارترین افراد نزد من انسان کج
رفتار است، که او را به سختی کیفر خواهم داد، و هیچ راه فراری نخواهد داشت،
پس دستورالعملهای ضروری را از فرماندهانتان دریافت داشته، و از فرماندهان
خود در آن چه که خدا امور شما را اصلاح میکند، اطاعت کنید.» [1] .
پی نوشت ها: (1) نامه 50 نهجالبلاغه معجم المفهرس محمد دشتی، که مدارک آن به شرح زیر است: 1- کتاب صفّین ص 107: نصر بن مزاحم (متوفای 202 هجری) 2- کتاب أمالی ج 1 ص 221: شیخ طوسی (متوفای 460 هجری) 3- بحار الانوار ج 8 ص 628 کمپانی: مرحوم مجلسی (متوفای 1110 هجری).
نام کتاب : دانشنامه امام علی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 573