نام کتاب : دانشنامه امام علی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 513
جو
هنگامی که حضرت امیر علیهالسلام خواست به جنگ صفین رود، این دعا را که
مشتمل بر چگونگی آفرینش آسمان و زمین و حکمت قرار دادن کوههاست انشاء
فرمود: اللهم رب السقف المرفوع، والجو المکفوف، الذی جعلته مغیضا للیل
والنهار.... بار خدایا! ای پروردگار آسمان بلند! و جو محفوظ از انتشار،
که قرار دادهای آن (جو) را محل فرو رفتن شب و روز... [1] شهرستانی در کتاب
الهیئه والاسلام [2] آورده: منظور از جو مکفوف این است که جو با آن که به
خودی خود اقتضای پراکندگی و انتشار دارد از آثار قدرت خدای تواناست که آن
را در جای معینی نگهداری نموده است. و نیز در شرح الذی جعلته مغیضا للیل
و النهار میگوید: کلمه مغیض به معنای جائی است که آب را میمکد و آن را
به خود جذب مینماید، و گویا آن حضرت (بطور استعاره) شب و روز را به معنای
نور و تاریکی قرار داده و چنین فرموده: خدایا تو نور و ظلمت را در جو فرو
بردهای و در اثر فرو رفتن نور در جو، شب به وجود آمده، و در اثر فرو رفتن
تاریکی در جو روز پدید آمده است که آن حضرت چنین فرض نموده که هوا نور و
ظلمت را مکیده و بلع مینماید و هم اکنون پس از گذشتن قرنهای زیادی
دانشمندان علم هیئت به وسیله آلات مجهز طیف نما و یا اسپکترسکوپ دیدهاند
که جو بر اثر اقتضاء و احتیاجش مقداری از نور را میمکد و بقیهاش را برای
ما بر میگرداند. و حقا که این کشف علمی هزار در از علم و اسرار فیزیکی به
روی آنها گشوده است. و لیکن باب مدینه العلم مقصودم علی علیهالسلام است.
بنابر روایات صحیحه پیامبر خدا صلی الله علیه و آله هزار در از علم به او
آموخته که از هر دری هزار در گشوده میشود، و بسا این فرمایشات معجزه آسا
از آثار و فروع این درها بوده که دانشمند محقق از آنها هزار در کشف میکند،
و به خدا سوگند که کسی که در سخنان نورانی آن حضرت علیهالسلام دقت و تامل
نماید، در صورتی که بر فنون فلسفه احاطه و تسلط داشته باشد چشمههایی از
حکمت و دانش به روی او میجوشد، و به صدق گفتار آن کسی که درباره آن حضرت
علیهالسلام گفته: کلام علی علیهالسلام پائینتر از کلام خالق و برتر از
کلام مخلوقین است پی میبرد.