درست است که در روزهای نخستین اسلام با تکیه به حافظه‌های قوی، قرآن و احادیث را حفظ می‌کردند و سینه به سینه منتقل می‌نمودند،
امّا برای حفظ سرمایه‌های علمی، فرهنگی امّت اسلامی باید نهضت تدوین و تألیف را تحقّق می‌بخشید.
امام علی علیه السلام یکی از آغازگران نهضت تألیف و تدوین در امّت اسلامی بود و همگان را به نوشتن و تدوین کُتُب مفید، سفارش می‌فرمود.
اوّل کسی که قرآن را جمع‌آوری و به سبک شایسته‌ای نوشت علی علیه السلام بود. [1] .
اوّل کسی که کتابی در احکام دین نوشت تا پاسخگوی نیازهای عقیدتی و فقهی جامعه باشد، حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام بود.
اوّل کسی که علم نحو را مطرح و تکمیل و آموزش داد امام علی علیه السلام بود.
کتاب فقهی امیرالمؤمنین علیه السلام طبق نقل امام صادق علیه السلام کتابی مفصّل و دارای صفحاتی بی‌شمار بود که فرمود:
کاغذهای آن 70 ذرع طول داشت «به ذراع رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم»
که با خطّ امام نگاشته شد و تمام حلال و حرام در آن مشروحاً بیان گردید.
و هر چیزی که انسان‌ها و امّت اسلامی نیاز داشتند و دارند جواب آن در این کتاب آمده است. [2] .