الف- پس از آنکه مهاجران و انصار و عموم مجاهدان در یک اجتماع با شکوه، و حضور عمومی با حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام بیعت کردند.
که در نهج‌البلاغه، شور و عشق و هیجان مردم مدینه را امام علی علیه السلام اینگونه بیان می‌فرماید:
وَبَسَطْتُمْ یدِی فَکَفَفْتُهَا، وَمَدَدْتُمُوهَا فَقَبَضْتُهَا، ثُمَّ تَدَاکَکْتُمْ عَلَی تَدَاکَّ الْإِبِلِ الْهِیمِ عَلَی حِیاضِهَا یوْمَ وِرْدِهَا، حَتَّی انْقَطَعَتِ النَّعْلُ، وَسَقَطَ الرِّدَاءُ، وَوُطِئَ الضَّعِیفُ، وَبَلَغَ مِنْ سُرُورِ النَّاسِ بِبَیعَتِهِمْ إِیای أَنِ ابْتَهَجَ بِهَا الصَّغِیرُ، وَهَدَجَ إِلَیهَا الْکَبِیرُ، وَتَحَامَلَ نَحْوَهَا الْعَلِیلُ، وَحَسَرَتْ إِلَیهَا الْکِعَابُ. [1] .
دست مرا برای بیعت می‌گشودید و من می‌بستم، شما آن را به سوی خود می‌کشیدید و من آن را می‌گرفتم، سپس چونان شتران تشنه که به طرف آبشخور هجوم می‌آورند بر من هجوم آوردید، تا آن که بند کفشم پاره شد، و عبا از دوشم افتاد، و افراد ناتوان پایمال گردیدند، آنچنان مردم در بیعت با من خشنود بودند که خردسالان شادمان، و پیران برای بیعت کردن لرزان به راه افتادند، بیماران بر دوش خویشان سوار، و دختران جوان بی‌نقاب به صحنه آمدند.
پس از بیعت عمومی مردم، امام علی علیه السلام به عبداللَّه بن عمر فرمود:
برخیز و بیعت کن.
گفت: بیعت نمی‌کنم تا همه بیعت کنند.
حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:
پس عهد کن که مخالفت نکنی.
پاسخ داد: هیچ عهدی نمی‌کنم.
برخی برآشفتند که او را آزار دهند،
امام علی علیه السلام فرمود:
او را آزاد بگذارید، در کودکی بد اخلاق بود، حال که بزرگ شد بد اخلاق‌تر شده است. [2] .
ب- حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام پس از بیعت عمومی مردم، خطاب به سعد بن ابی وقاص فرمود:
بیعت کن.
سعد گفت: مرا به حال خود واگذار تا همه افراد جامعه بیعت کنند، قول می‌دهم که کاری در مخالفت تو انجام ندهم.
امام علی علیه السلام فرمود:
او را به حال خود واگذارید.
آنگاه محمد بن مسلمه را آوردند، امام خطاب به او فرمود: بیعت کن.
گفت: رسول خدا به من فرمود:
وقتی مردم اختلاف کردند، شمشیر خود را بر سنگ اُحد زده بشکنم و از مردم کناره گیرم.
حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام فرمود:
چنان کن که رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمود.
آنگاه اسامة بن زید را آوردند که بیعت نکرده بود و گفت:
من از تو اطاعت می‌کنم.
وقتی همه افراد مردم بیعت کردند، من هم بیعت می‌کنم،
امام علی علیه السلام او را نیز آزاد گذاشت.
آنگاه یاران حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام نام گروهی را بردند که بیعت نکرده بودند و گفتند:
یا امیرالمؤمنین آنان هنوز بیعت نکرده‌اند.
امام علی علیه السلام پاسخ داد که:
«مرا با کسانی که به من گرایش ندارند حاجتی نیست.» [3] .
در صورتی که برای بیعتِ خلیفه اوّل چه خون‌ها ریختند، و چه قتل عام‌ها صورت دادند و مخالفان را چگونه تصفیه کردند.
اینکه ادّعا می‌کردند تا همه افراد جامعه بیعت کنند، این ادّعا، دروغین و غیر ممکن است.
در تمام جوامعه بشری هیچگاه همه افراد یک جامعه بر انتخاب موضوعی کاملاً وحدت ندارند و امام علی علیه السلام نیز این حقیقت را آشکارا در خطبه 173 بیان فرمود:
أَمِینُ وَحْیهِ، وَخَاتَمُ رُسُلِهِ، وَبَشِیرُ رَحْمَتِهِ، وَنَذِیرُ نِقْمَتِهِ.
أَیهَا النَّاسُ، إِنَّ أَحَقَّ النَّاسِ بِهذَا الْأَمْرِ أَقْوَاهُمْ عَلَیهِ، وَأَعْلَمُهُمْ بِأَمْرِ اللَّهِ فِیهِ.
فَإِنْ شَغَبَ شَاغِبٌ اسْتُعْتِبَ، فَإِنْ أَبَی قُوتِلَ.
وَلَعَمْرِی، لَئِنْ کَانَتِ الْإِمَامَةُ لاَ تَنْعَقِدُ حَتَّی یحْضُرَهَا عَامَّةُ النَّاسِ، فَمَا إِلَی ذلِکَ سَبِیلٌ، وَلکِنْ أَهْلُهَا یحْکُمُونَ عَلَی مَنْ غَابَ عَنْهَا، ثُمَّ لَیسَ لِلشَّاهِدِ أَنْ یرْجِعَ، وَلَا لِلْغَائِبِ أَنْ یخْتَارَ.
أَلَا وَإِنِّی أُقَاتِلُ رَجُلَینِ: رَجُلاً ادَّعَی مَا لَیسَ لَهُ، وَآخَرَ مَنَعَ الَّذِی عَلَیهِ.
پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله امین وحی پروردگار، و خاتم پیامبران، و بشارت دهنده رحمت، و بیم دهنده کیفر الهی است.