هاشم فرزند عتبة بن ابی وقاص از طایفه قریش، کنیه‌اش ابوعمرو و مشهور به مرقال و اعور [1] است و یکی از ده نفری است که به آنان مژده بهشت داده شده است. [2] پدرش عتبة از مشرکین مکه و کسی است که در جنگ احد دندان‌های میانه رسول خدا صلی الله علیه و آله را شکست و لب‌ها و چهره پیامبر صلی الله علیه و آله را درید.
هاشم فرزند چنین پدری است که در فتح مکه به اسلام روی آورد و مسلمان شد و به مدینه هجرت نمود. [3] وی در بسیاری از جنگ‌های اسلامی شرکت داشت و در عصر خلافت عمر بن خطاب در فتح یرموک و مدائن حضور داشت و در جنگ جلولاء و فتح آن فرمانده سپاه اسلام بود، و به لحاظ اهمیت این فتح، آن را «فتح الفتوح» نامیده‌اند. [4] .