الف - امر به معروف بالاتر از تمام خوبی‌هاست، که امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:
وَمَا أَعْمَالُ الْبِرِّ کُلُّهَا وَالْجِهَادُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ، عِنْدَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّهْی عَنِ الْمُنْکَرِ، إِلَّا کَنَفْثَةٍ فِی بَحْرٍ لُجِّی
(تمام اعمال نیک، حتّی جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهی از منکر، همانند قطره‌ای است در برابر دریا.) [1] .
ب - نظارت مردمی نوعی جهاد است، که فرمود:
وَالْجِهَادُ مِنْهَا عَلَی أَرْبَعِ شُعَبٍ: عَلَی الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ، وَالنَّهْی عَنِ الْمُنْکَرِ
(جهاد در راه خدا چهار قسم است که دو قسم آن بر امر به معروف و نهی از منکر تکیه دارد.) [2] .
ج - نظارت مردمی، کاری پیغمبرگونه است.
یکی از وظایف دائمی پیامبران الهی و رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم، نظارت بر امور مردم و اجرای قانون و نظم اجتماعی است، که فرمود:
فَبَالَغَ صَلَّی اللَّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ فِی النَّصِیحَةِ، وَمَضَی عَلَی الطَّرِیقَةِ، وَدَعَا إِلی الْحِکْمَةِ، وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ.
(پیامبر گرامی اسلام - که درود خدا بر او و خاندانش باد - در نصیحت و اندرز به مردم کوشش فراوان کرد و همگان را به راه راست رهنمون گردید و به سوی حکمت و دانش و پندهای حکیمانه و ارزشمند دعوت فرمود.) [3] .
د - امر به معروف و نهی از منکر دو صفت الهی هستند، که فرمود:
وَإِنَّ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ، وَالنَّهْی عَنِ الْمُنْکَرِ، لَخُلُقَانِ مِنْ خُلُقِ اللَّهِ سُبْحَانَهُ؛ وَإِنَّهُمَا لَا یقَرِّبَانِ مِنْ أَجَلٍ، وَلَا ینْقُصَانِ مِنْ رِزْقٍ.
(همانا امر به معروف و نهی از منکر دو صفت از صفات خداوند هستند که نه اجل و مرگ را نزدیک می‌کنند و نه از روزی کسی می‌کاهند.) [4] .
شناخت ره‌آورد امر به معروف و نهی از منکر
ره‌آورد نظارت ملّی در فرازهای گوناگونی از نهج‌البلاغه مورد ارزشیابی و شناسایی قرار گرفته است و همواره حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام به آن اشاره فرمود و تذکّر داد که بدون این اصل، اوامر و مقرّرات الهی اجرا نخواهد گردید و زشتی‌ها و پلیدی‌ها ریشه کن نخواهد شد.
امام علی علیه السلام در نامه 31 نهج‌البلاغه به فرزندش امام مجتبی علیه السلام تأکید می‌فرماید.
وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ تَکُنْ مِنْ أَهْلِهِ، وَأَنْکِرِ الْمُنْکَرَ بِیدِکَ وَلِسَانِکَ، وَبَاینْ مَنْ فَعَلَهُ بِجُهْدِکَ،
(فرزندم! همواره به معروف و خوبی‌ها امر و سفارش کن تا خود نیز اهل آن باشی، و با دست و زبانت، مُنکرات و زشتی‌ها را انکارنما و از کسی که عمل زشت انجام می‌دهد، به سختی دوری گزین.) [5] .