نام کتاب : دانشنامه امام علی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 1466
کیمیا
از حضرت امیر علیهالسلام از وجود کیمیا پرسیدند؛ آن حضرت فرمود: کیمیا بوده و هست و خواهد بود. پرسیدند؛ صنعت آن چگونه است؟ فرمود:
از جیوه روان، و سرب و زاج و آهن زنگ زده و زنگار مس سبز... بعضی گفتند:
فهم ما به این نمیرسد. فرمود: بعض اجزایش را زمین و آب قرار دهید... عرضه
داشتند: برای ما بیشتر توضیح دهید. فرمود: همین مقدار بس است؛ زیرا حکمای
پیشین بیش از این نگفتهاند تا مردم آن را بازیچه نگیرند. [1] . کلینی
(ره) در کافی [2] از ابوحمزه ثمالی نقل کرده که میگوید: به همراه امام
صادق علیهالسلام از بازار مسگران میگذشتیم. من خدمت آن حضرت علیهالسلام
عرضه داشتم فدایت شوم! اصل این مس چیست؟ فرمود: نقره است که زمین آن را
تباه نموده به صورت مس در آمده است، و اگر کسی بتواند فساد آن را بگیرد از
آن بهرهمند میگردد. و از ابنخلکان نقل شده: جابربن حیان کتاب بزرگی
در حدود هزار صفحه در صنعت کیمیا نگاشته که مشتمل بر پانصد رساله از امام
صادق علیهالسلام در این زمینه میباشد. و نیز جرجی زیدان میگوید: که جابر
بن حیان از شاگردان امام صادق نخستین کسی بوده که اساس شیمی جدید را بنا
نهاده است.
پی نوشت ها: (1)
مناقب، سروی، ج 1، ص 274. گرچه اعتبار این روایت از حیث سند معلوم نیست،
اما وجود کیمیا را هم نمیتوان وهمی و خیالی دانست، و ندانستن دلیل بر
نبودن نیست، و جابر بن حیان شاگرد امام صادق (ع) شیمیدان معروف در کتابی به
نام الرحمة که در صنعت کیمیا نگاشته فصلی در چگونگی تبدیل فلزها به طلا
آورده است. و همچنین محمد بن زکریای رازی طبیب و کیمیاگر معروف ایرانی در
این باره مطالعات و تجربیات وسیعی داشته است (مترجم). [2] فروع کافی، ج 5، ص 307، حدیث 15.
نام کتاب : دانشنامه امام علی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 1466