نام کتاب : دانشنامه امام علی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 1400
قضا و قدر
حجاج بن یوسف برای چند تن از علمای زمان خود به نامهای حسن بصری، عمر و
بن عبید، واصل بن عطا و عامر شعبی نامه نوشت تا آراء و نظریات خود را
پیرامون قضا و قدر برایش بنویسند. حسن بصری در پاسخش نوشت: بهترین سخنی
که در این باره به ما رسیده گفتار امیرالمومنین علیهالسلام است که فرمود:
تنها چیزی که تو را تباه میسازد اسفل و اعلای توست (کنایه از عورت و دهان)
و خداوند از آن برای است. عمر و بن عبید در پاسخش نوشت: بهترین گفتاری
که درباره قضا و قدر شنیدهام سخن علی بن ابیطالب است که فرموده: اگر انجام
گناه و معصیت به اختیار خود انسان نباشد پس حکم به قصاص درباره شخص جانی
بیمورد خواهد بود و او در حکم قصاص مظلوم میباشد. واصل بن عطا نوشت:
زیباترین کلامی که در اینباره شنیدهام، کلام امیرالمومنین علیهالسلام
است که فرموده: آیا ممکن است خداوند تو را به راه راست هدایت نموده و باز
خودش تو را در گمراهی قرار دهد بدون اختیار خودت. شعبی نوشت: نیکوترین
بیانی که درباره قضا و قدر شنیدهام بیان علی بن ابیطالب علیهالسلام است
که فرموده: هر عملی که از آن به سوی خدا توبه میکنی از خودت میباشد، و هر
عملی که به شکرانه انجام آن خدا را سپاس میگویی از سوی خداوند است. و چون نامههایشان به حجاج رسید گفت: البته این گفتار را از چشمهای صاف و گوارا اخذ کردهاند. [1] .