در فرهنگ اسلامی یکی از عوامل مهمّ بازدارنده انسان از انواع زشتی‌ها، ظلم و ستم‌ها، فرارها و زدگی‌ها، آخرت گرائی است، زیرا:
انسان می‌خواهد همیشه باشد،
جاودانه گردد،
عمر او، لذّت او، زندگی او نابود نشود،
که غریزه «مطلق خواهی» در ذات انسان است، و این ایده‌آل در دنیای فناپذیر تحقّق نمی‌پذیرد، پس باید به دیار دیگری سفر کرد که تنها پاسخ مثبت این غریزه، بهشت جاویدان است.
آخرت گرائی، بهشت گرائی و زندگی جاودانه پس از مرگ می‌تواند به غریزه مطلق خواهی انسان پاسخ مثبت دهد که:
حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام فراوان به این نکته اشاره داشت و فرمود:
اِنَّما خُلِقْتَ لِلاخِرَةِ لالِلدُّنْیا [1] .
(همانا تو برای زندگی جاویدان آخرت آفریده شدی، نه دنیای زودگذر.)
و نسبت به شهدای اسلام فرمود:
وَبَاعُوا قَلِیلاً مِنَ الدٌّنْیا لاَیبْقَی، بَکَثِیرٍ، مِنَ الْآخِرَةِ لاَ یفْنَی، مَا ضَرَّ إِخْوَانَنَا الَّذِینَ سُفِکَتْ دِمَاؤُهُمْ وَهُمْ بِصِفِّینَ أَلاَّ یکُونُوا اَلْیوْمَ أَحْیاءً؟ یسِیغُونَ اَلْغُصَصَ وَیشْرَبُونَ الرَّنْقَ!
قَدْ - وَاللَّهِ - لَقُوا اللَّهَ فَوَقَّاهُمْ أُجُورَهُمْ، وَأَحَلَّهُمْ دَارَ الْأَمْنِ بَعْدَ خَوْفِهمْ.
(بندگان نیکوکار و برگزیده خدا آماده رحیل گردیده‌اند؛ و کمی ازدنیای فانی را با آخرت که در آن فنا نیست معاوضه کردند، راستی برادران ما که خونشان در صفّین ریخت.
اگر امروز زنده نیستند چه زیان دیده‌اند، خوشا به حالشان که نیستند تا از این لقمه‌های گلوگیر بخورند! و از این آبهایی ناگوار بنوشند!
به خدا سوگند آنها خدا را ملاقات‌کردند و پاداششان را داد و آنها را بعد از «خوف» در سرای «امن» خویش جایگزین ساخت.) [2] .
و بارها رهنمود می‌داد که:
فَکوُنُوا مِنْ اَبْناءِ اَلآخِرَةِ وَلاتَکُونُوا مِنْ اَبْناءِ الدٌّنْیا
(از فرزندان آخرت باشید، نه از فرزندان دنیا) [3] .
سیاست آموزشی امام علی علیه السلام بر همین اصل معنوی تکیه دارد که روحِ «آخرت گرائی» را تقویت کند و از انواع دنیاپرستی‌ها، شهوت زدگی‌ها و هواپرستی‌ها، جامعه را برهاند که یکی از آثار ارزشمند آن، شجاعت در میدان جنگ و مقابله با فرار و خواری است.