نام کتاب : دانشنامه امام علی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 1153
ضرورت دافعه و بازدارندگی
پیکره جامعه انسانها چونان جسم آدمی است اگر اصل دافعه نباشد و حالت
بازدارندگی وجود نداشه باشد هر نوع آفت و بلایی دامنگیر آن میشود. بسیاری ناآگاهانه به زشتیها روی میآورند. و برخی آگاهانه به رواج فساد میپردازند. اگر همه مردم نظارت کنند میتوانند بدان و فاسدان را بر سرجای خویش بنشانند و از هرگونه زشتی و انحرافی جلوگیری به عمل آورند، که در فلسفه و چرائی «نظارت مردمی» امام علی علیه السلام فرمود: وَالنَّهْی عَنِ الْمُنْکَرِ رَدْعَاً لِلسُّفَهاء «نهی از منکر از آن جهت ضروری است که بی خردان را از بدیها باز دارند.» و آنگاه در یک رهنمود ارزشمند دیگری مردم را به «نظارت عمومی» و مراحل اجرائی امر به معروف و نهی از منکر سوق داده، میفرماید: أَیهَا
الْمُؤْمِنُونَ، إِنَّهُ مَنْ رَأَی عُدْوَاناً یعْمَلُ بِهِ وَمُنْکَراً
یدْعَی إِلَیهِ، فَأَنْکَرَهُ بِقَلْبِهِ فَقَدْ سَلِمَ وَبَرِئَ؛ وَمَنْ
أَنْکَرَهُ بِلِسَانِهِ فَقَدْ أُجِرَ، وَهُوَ أَفْضَلُ مِنْ صَاحِبِهِ؛ وَمَنْ
أَنْکَرَهُ بِالسَّیفِ لِتَکُونَ کَلِمَةُ اللَّهِ هِی الْعُلْیا
وَکَلِمَةُ الظَّالِمِینَ هِی السُّفْلَی، فَذلِکَ الَّذِی أَصَابَ سَبِیلَ
الْهُدَی، وَقَامَ عَلَی الطَّرِیقِ، وَنَوَّرَ فِی قَلْبِهِ الْیقِینُ. «ای مؤمنان! هرکس تجاوزی را بنگرد، و شاهد دعوت به منکری باشد، و در دل آن را انکار کند خود را از آلودگی سالم داشته است، و هرکس با زبان آن را انکار کند پاداش داده خواهد شد، و از اوّلی برتر است، و
آن کس که با شمشیر به انکار برخیزد تا کلام خدا بلند و گفتار ستمگران پَست
گردد، او راه رستگاری را یافت و نور یقین در دلش تابید.» [1] .
پی نوشت ها: (1) حکمت 373 نهجالبلاغه معجم المفهرس محمد دشتی، که برخیاز اسناد آن به شرح زیر است: 1- تاریخ طبری ج5 ص163: طبری شافعی (متوفای 310 ه) 2- منهاج البراعة ج 3 ص 411: ابن راوندی (متوفای 573 ه) 3- مشکاة الانوار ص100 و48 فصل13: طبرسی (متوفای 548 ه) 4- بحار الانوار ج 97 ص89 ح69 وص91 ح77: مجلسی (متوفای 1110 ه) 5- غرر الحکم ج 3 ص 183: آمدی (متوفای 588 ه) 6- روضة الواعظین ص364: ابن فتّال نیشابوری (متوفای 508ه).
نام کتاب : دانشنامه امام علی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 1153