3- زائده.

الف و لام تعريف عهد بر سه قسم است:

الف: عهد ذكرى و آن اينستكه الف و لام اشاره است بكلمه‌اى كه قبلا ذكرش شده است مانند: و ارسلنا الى فرعون رسولا فعصى فرعون الرّسول‌ .

ب: عهد ذهنى و آن اينستكه الف و لام اشاره است به چيزى كه معهود در ذهن است مانند: اذهما فى الغار.

ج: عهد خارجى (حضورى) و آن اينستكه الف و لام اشاره است به چيزى كه در خارج مشاهد و محسوس يا بمنزله آن مى‌باشد و اينقسم از الف و لام در واقع بجاى « هذا » مى‌باشد مانند: اليوم الكملت لكم دينكم و اتممت عليكم نعمتى‌ .

الف و لام تعريف جنس نيز بر سه قسم است:

الف: استغراق جنس و آن اينستكه بتوان بجاى آن لفظ « كلّ » را حقيقتا قرار داد مانند: و العصر انّ الانسان لفى خسر .

ب: استغراق صفات (خصائص) افراد و آن اينستكه بتوان بجاى آن لفظ « كل » را مجازا قرار داد مانند: زيد الرّجل علما.

ج: تعريف ماهيت و آن اينستكه نتوان « كل » را بجاى آن قرار داد نه حقيقتا و نه مجازا مانند: و من الماء كلّ شيئ حىّ‌ .

الف و لام زائده بر دو قسم است.

الف: لازمه.

ب: غير لازمه.

الف و لام زائده لازمه مانند الف و لام در موصولات همچون: الّذى و الّتى.

الف و لام زائده غير لازمه نيز بر دو قسم است:

ج: واقع در كلام فصيح.

د: واقع در كلام غير فصيح.

واقع در كلام فصيح مانند الف و لامى كه بر سر اعلام منقول داخل مى‌شود مانند: