الف: حرف عامل.

ب: حرف غير عامل.

و براى هر يك اقسام و مصاديقى است كه در بحث احكام حرف انشاء اللّه ذكر خواهد شد.

تمرين و آزمايش‌

بمنظور تمرين و آزمايش آيه‌اى از كلام اللّه مجيد را در ذيل آورده و نحوه استخراج هر يك از كلمات سه‌گانه را از آن شرح مى‌دهيم.

قل هو اللّه احد « بگو اى پيامبر او است خداى يگانه»

لفظ « قل » اوّلا: لفظ مستعمل يعنى كلمه است زيرا داراى معناى مفهومى است كه باعتبار آن استعمال ميگردد.

و از اقسام سه‌گانه كلمه (اسم، فعل، حرف) فعل است چون از حركت مسمّى خبر ميدهد چه آنكه گفتن و تكلّم كردن حركتى است از حركات كه بوسيله جارحه (عضو) مخصوص يعنى زبان صورت مى‌گيرد.

مؤلّف گويد:

پس از تشخيص كلمه « قل » كه از كداميك از اقسام سه‌گانه ميباشد لازم است براى تجزيه تفصيلى آن به فهرست مختصات فعل رجوع نموده و ملاحظه كنيم كداميك از خصائص نامبرده در آن وجود دارد از اينرو مناسب است اقسام و احكام تفصيلى فعل در اينجا آورده شود تا پس از احاطه بآنها بتوانيم درباره « قل » مفصّلا بحث نموده و آنرا تجزيه كامل نمائيم.

تقسيم تفصيلى فعل و شرح هر يك از اقسام‌

چنانچه گفته شد فعل به دو اعتبار تقسيم ميشود: