در آنها حلول كند مگر بعد از زوال اين دو صورت پ س قبل از زوال آن دو اطلاق و

استناد بالعرض است.

اقسام مادّه بالعرض‌

براى مادّه بالعرض نيز اقسامى گ فته‌اند:

1- هيولاى اوّلى را با صورت حاله در آن ملاحظه نموده و سپس مجموع آن‌

دو را هيولا براى صورت ضدّ صورت حالّه قرار دهند مانند مثال مذكور.

2- آنكه شيئى داراى حيثيّات متعدّد باشد كه باعتبار يكدام مادّه است‌

سپس بملاحظه حيثيّت ديگر مادّه اخذ شود مانند طبيبى كه خود را مداوا كند كه‌

مى‌گويند طبيب معالجه و مداوا شد كه در اينجا از حيث طبيب بودن معالجه نشده‌

بلكه بملاحظه عنوان و حيثيّت مريض بودن اين نسبت صحيح است ولى بالعرض‌

اطلاقش صحيح و درست است.

3- آنكه چ يزى با چ يز ديگر مقارن بوده كه احد المقارنين محلّ و مادّه‌

براى صورتى است ذاتا سپس مقارن ديگر را بالعرض مادّه قرار مى‌دهند مثل جسم‌

كه با خط مقارن بوده و چ ون خطّ محلّ نقطه است ذاتا نسبت محلّ بودن براى نقطه‌

بجسم بالعرض است.

صورت بالذّات آنست كه صورت ذاتا و حقيقتا بر مادّه عارض شود چ نان چ ه‌

شكل كرسى بر نفس كرسى حلول كند.

صورت بالعرض آن است كه اوّلا و بالذّات بر چ يزى حلول كرد و سپس‌

بواسطه محلّ استنادش را به مادّه و هيولا دهند مثلا بياض اوّلا و بالذّات بر چ وب‌

حلول كرده و پ س از آن بواسطه محلّ ( چ وب) آنرا بكرسى نسبت داده و مى‌گويند

كرسى سفيد.

اقسام صورت بالعرض‌

براى صورت بالعرض اقسامى نقل شده كه ما بعضى از آنها را در اين جا

مى‌آوريم: