اذا عرفت هذا عرفت انّ قدح المحقّق اللّاهيجى « ره » فيه مقدوح‌

بشرط الرّجوع الى ما ذكرته فى بيان الحدوث الدّهرىّ.

ترجمه: سبق در حاليكه فكّى بوده همچون زمانى بشرطى كه انفكاكش طولى باشد

نه عرضى به سبق دهرى و سرمدى موسوم است.

اين قسم ديگرى است كه مرحوم محقّق داماد باقسام سبق افزوده است و آن‌

غير از اقسام مذكور در قبل مى‌باشد زيرا در تمام آنها متقدّم و متأخّر غير زمانى در

وجود با هم مجتمع بوده يا لااقلّ از اجتماع ابائى ندارند ولى در اينقسم انفكاك‌

متقدّم و متأخّر معتبر است ولى نه بآن نحوى كه در زمانى اعتبار شده.

و وقتى اين نكته را دانستى اكنون مى‌گوئيم:

اشكال و قدح محقّق لاهيجى در اينقسم مورد اشكال و قدح است البتّه‌

مشروط باينكه در معنا و بيان حدوث دهرى بآنچه قبلا ما در ذيلش آورديم رجوع‌

گ ردد.

شرح فارسى:

توضيح‌

تقدّم دهرى و سرمدى‌

مرحوم محقّق داماد قسمى ديگر باقسام تقدّم اضافه نموده و آنرا تقدّم دهرى‌

نام نهاده است و در تعريف آن فرموده:

تقدّم دهرى يا سرمدى آنست كه واجد دو شرط باشد:

1- متقدّم و متأخّر از هم منفكّ و جدا باشند.

2- متأخّر در طول متقدّم باشد نه در عرض.

با توجّه به اين دو امر معلوم مى‌شود كه اين قسم با تمام اقسام قبل متغاير

است.

امّا با تقدّم زمانى: بجهت اينكه اگرچه تقدّم زمانى شرط اوّل را داراست‌

ولى متقدّم و متأخّر در طول هم نبوده و در عرض يكديگرند.