معنا صادق باشد كه ماداميكه شيئى قبل از آن وجود نداشته باشد آن در خارج تحقّق‌

نمى‌يابد و در چ نين هنگامى بداهت عقلى حاكم است باينكه در سلسله مزبور

ماداميكه شيئى كه قبلش شيئ ديگر نباشد اگر يافت نشود قطعا بعدش فرد ديگرى‌

تحقّق نمى‌يابد و اين شيئى كه مسبوق بغير نبوده و شيئ ديگرى جلوتر از آن نيست‌

همان واجب الوجود است كه سلسله معلولات بآن منتهى مى‌گردد.

و غير اين ادلّه از دليلهاى ديگرى كه در كتب مطوّله مسطور و مضبوط

مى‌باشد، پ س باين ادلّه مذكوره و غير آن عرفان و معرفت پ يدا نما تا در دفع محذور

تسلسل مستبصر گ ردى.

شرح فارسى:

توضيح‌

دليل اسدّ و اخصر

تقرير اين دليل كه از معلّم ثانى فارابى نقل شده و بدليل اسدّ و اخصر

( محكم‌تر و مختصرتر) موسوم است چ نين است:

هيچكدام از آحاد و افراد سلسله غير متناهيه يافت نشده مگر آنكه فرد ديگرى‌

قبلش موجود شده است پ س بايد تمام آحاد اينطور باشند يعنى موجود نشوند مگر آنكه‌

چ يز ديگر پ يش از آن موجود باشد و آن موجود سابق بر وجود آحاد ممكنه همان‌

واجب الوجود است كه سلسله آحاد به آن منتهى مى‌شود.

البتّه براهين ديگرى نيز براى ابطال تسلسل آورده‌اند كه مرحوم مصنّف‌

بجهت رعايت اختصار بيان نفرموده و فقط اهمّ آنها را كه همين مذكورات بود

متعرّض شدند و ما نيز بجهت عدم حصول ملال قارئين از ذكر آنها اغماض و بكتب‌

مطوّله چ ون شوارق و ديگر كتب ارجاع مى‌دهيم.